Tiroid Nedir?
Tiroid bezi, soluk borusunun iki yanına yerleşmiş sağ lob ve sol lobtan oluşmaktadır, halk arasında adem elması olarak adlandırılan kıkırdak yapının altında bulunur. U ya da H harfine benzetilen ve kelebeği andıran şekle sahip olan tiroid, vücutta pek çok fonksiyonun düzenlenmesini sağlayan hormonların üretiminden sorumludur. Ana rolü vücudun tükettiği gıdaları enerjiye dönüştürme süresi olan metabolizma hızını kontrol etmek olan tiroid bezi, ürettiği T3 ve T4 hormonlarıyla birlikte metabolizmanızın düzenlenmesine yardım eder. Bu hormonlarla birlikte ayrıca hipofiz bezi de, tiroide vücudun bu hormonlardan ne kadarına ihtiyaç duyduğunu söylemekle görevlidir.Metabolizmanın yanı sıra kalbin nasıl attığından kilo alımına, kolesterol seviyesinden adet döngüsüne kadar birçok fonksiyonun düzgün çalışmasına katkı sağlayan tiroid, bozulduğunda ve sorun yaşadığında çeşitli tiroid hastalıklarına neden olur.
Tiroid Belirtileri Nelerdir?
Tiroid bezinin aşırı çalışması (hipertiroidi) veya yetersiz çalışması (hipotirodi) durumunda farklı belirtiler görülebilir. İşte her iki durumun belirtileri:
- Hipertiroidi (Tiroid Bezinden Fazla Hormon Üretimi).
- Nabız hızında artış, çarpıntı hissi.
- Aşırı terleme ve sıcak hissi.
- İştah artışına rağmen kilo kaybı.
- Huzursuzluk, anksiyete, sinirlilik.
- Kas güçsüzlüğü ve titreme.
- Daha sık dışkılama ve ishal.
- Uykusuzluk ve uyku düzensizlikleri.
- Gözlerde çıkık, kızarıklık ve hassasiyet (Graves hastalığı gibi bazı tiroid hastalıklarıyla ilişkilendirilir).
- Hipotirodi (Tiroid Bezinden Yetersiz Hormon Üretimi):
- Sürekli yorgunluk ve enerji eksikliği.
- Kilo artışı ve zor kilo verme.
- Soğuğa karşı düşük tolerans ve soğuk hissi.
- Depresyon, hüzün ve duygusal değişiklikler.
- Kabızlık ve sindirim sorunları.
- Kas ağrıları, eklem sızıları ve kas güçsüzlüğü.
- Kuru cilt, saç dökülmesi ve tırnak kırılması.
- Ses kısıklığı ve boğaz sorunları.
- Kadınlarda adet döngüsünde düzensizlikler.
- Hafıza sorunları ve konsantrasyon güçlükleri.
Tiroid hastalıklarının belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir ve bazı belirtiler daha belirgin olabilirken diğerleri daha hafif olabilir. Eğer tiroid sorunu şüphesi varsa veya belirtiler devam ederse, bir doktora başvurmak önemlidir. Doğru teşhis ve tedavi ile tiroid sorunlarının etkileri hafifletilebilir ve yönetilebilir.
Tiroid Hastalıkları Nelerdir?
Tiroid hastalıkları, tiroid bezinin normal fonksiyonlarını etkileyen çeşitli durumları ifade eder. Tiroid hastalıkları iyi ve kötü huylu olmak üzere iki farklı grupta incelenir. Kötü huylu tiroid hastalıkları, tiroid bezinde bulunan hücrelerin kanserleşmesiyle oluşan tiroid kanseri türlerinden oluşur. İyi huylu tiroid hastalıkları ise tiroid bezinin az ya da fazla çalışmasına veya şekil değişikliğine bağlı olarak görülür. Sıklıkla karşılaşılan iyi huylu tiroid hastalıkları şu şekilde sıralanabilir:
Guatr
Guatr, tiroid bezinin büyümesi olarak bilinir. Nodülsüz guatr hastalığında tiroid bezi simetrik olarak büyür, yüzeyi düz ve yumuşaktır. Nodüler guatrda ise tümsekli bir yapıda büyüme görülür. Tiroid bezinde bir veya daha fazla nodül bulunabilir. Tek bir nodülü bulunan hastalarda tiroid kanseri gelişme riski daha yüksektir. Guatr bazen hiçbir belirti vermezken öksürük, ağrı veya nefes darlığı ile kendini belli edebilir.
Hipotiroidi
Tiroid bezinin T3 ve T4 hormonları başta olmak üzere ürettiği hormonların yeterince üretilememesine bağlı olarak gelişen hastalıktır. Hipotiroidi, hâlsizlik, kabızlık, ses kısıklığı, cilt kuruluğu, menstrüasyon döngüsünde bozulma, kilo artışı, soğuğa karşı hassasiyet, anemi, terleme, uykusuzluk gibi belirtilere yol açar. Tiroid bezinin az hormon salgılamasına bağlı olarak hipofiz bezinden salgılanan TSH hormon düzeyi artış gösterir.
Hipertiroidi
Tiroid bezinin vücudun ihtiyacından daha fazla tiroid hormonu üretmesi ile oluşan hipertiroidi, organ fonksiyonlarının hızlanmasına neden olur. Çarpıntı, el titremesi, kilo kaybı, sinirlilik, heyecanlı olma, duygusallaşma, aşırı terleme, sıcağa karşı aşırı hassasiyet, ishal, saç dökülmesi, yorgunluk ve adet düzensizliği gibi belirtileri vardır.
Tiroid hastalıklarının tanısı ve tedavisi, semptomlara, laboratuvar test sonuçlarına ve tıbbi öyküye dayanarak yapılır. Tedavi, tiroid hormonlarını düzenlemeyi amaçlar ve ilaçlar, cerrahi müdahale veya radyoaktif iyot tedavisi gibi yöntemler içerebilir. Tiroid hastalıkları, erken teşhis ve uygun tedavi ile genellikle kontrol altına alınabilir.
Tiroid Krizi Belirtileri Nelerdir?
Tiroid krizi, aşırı derecede yüksek tiroid hormonu (triiodotironin – T3 ve tiroksin – T4) seviyelerine sahip kişilerde ortaya çıkabilen ciddi bir durumdur. Bu durum aynı zamanda “tiroid fırtınası” olarak da adlandırılır. Tiroid krizinin belirtileri şunlar olabilir:
- Kalp atış hızının normale göre çok daha hızlı olması, kişinin göğsünde rahatsızlık hissetmesine neden olabilir.
- Tiroid krizi, kan basıncını yükseltebilir, bu da baş ağrısı, baş dönmesi ve gözlerde bulanıklık gibi belirtilere yol açabilir.
- Terleme artar ve kişi aşırı sıcak hissedebilir.
- Solunum hızı artar, nefes darlığı yaşanabilir.
- Kişi iştah kaybı yaşar ve hızlı kilo kaybedebilir.
- Kişi sinirli, endişeli veya sinirli hissedebilir.
- Kaslarda zayıflık hissi olabilir ve güçsüzlük yaşanabilir.
- Eller, parmaklar veya vücudun diğer bölgelerinde titreme olabilir.
- Kişi aşırı uyarılmış hissedebilir.
- Görüş bozuklukları, çift görme veya gözlerde rahatsızlık hissi olabilir.
- Bağırsak hareketlerinde artış görülebilir.
Tiroid krizi yaşayan bir kişi acil tıbbi yardım gerektirir, çünkü bu durum yaşamı tehdit edebilir. Tiroid krizi tedavisi, tiroid hormon seviyelerini düzeltmeyi amaçlar. Hastaneye yatış ve intravenöz ilaç tedavisi genellikle gereklidir. Tiroid krizinin nedeni, genellikle tiroid bezinin aşırı uyarılmasıdır ve bu nedenle tiroid aktivitesini kontrol altına almak acil bir önlem gerektirir.
Tiroid Tedavisi Nasıl Yapılır?
Tiroid tedavisi, tiroid bezinin iyi çalışmasını sağlamak veya tiroid hormonlarının düzeyini düzenlemek amacıyla uygulanan yöntemlere göre değişiklik gösterebilir. Hastanın tiroid fonksiyon test sonuçları, tiroid hastalığının türü ve hastanın genel sağlık durumu, tedavi seçiminin temelini oluşturur.
İlaç Tedavisi
Hipotiroidizm tedavisinde, sentetik tiroid hormonları olan levotiroksin (T4) ilaçları kullanılır. Bu ilaçlar tiroid hormon seviyelerini normalleştirmeye yardımcı olur.
Hipertiroidizmin tedavisinde ise antitiroid ilaçlar (propiltiourasil veya metimazol gibi) kullanılır. Bu ilaçlar, tiroid bezinin aşırı hormon üretimini engeller.
Radyoaktif İyot Tedavisi
Hipertiroidizmin tedavisinde kullanılan bir yöntemdir. Radyoaktif iyot, tiroid bezindeki aşırı aktif hücreleri hedef alır ve tahrip eder. Bu, tiroid bezinin hormon üretimini azaltır veya durdurur.
Cerrahi Müdahale
Tiroid nodülleri, tiroid kanseri veya büyük tiroid bezlerinin tedavisinde cerrahi müdahale gerekebilir. Tiroid bezinin kısmen veya tamamen çıkarılması (tiroidektomi) bu tür durumlarda uygulanabilir.
Diyet ve Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Bazı tiroid hastalıkları için diyet ve yaşam tarzı değişiklikleri önerilebilir. Örneğin, iyot eksikliği, iyot takviyeleri veya iyotlu tuz tüketimi ile düzeltilebilir.
İmmünosupresif İlaçlar
Graves hastalığı gibi otoimmün tiroid hastalıklarının tedavisinde, bağışıklık sisteminin aktivitesini baskılayan ilaçlar kullanılabilir.
İlgili Semptomların Yönetimi
Tiroid hastalıkları genellikle semptomlara neden olur. Bu semptomların yönetimi, hastanın yaşam kalitesini artırmak için önemlidir. Örneğin, kilo kontrolü, kalp atış hızı düzenlemesi ve enerji seviyelerinin dengelemesi gibi semptomları hafifletmeye yardımcı olabilir.
Her hastanın tiroid hastalığı ve tedavi gereksinimleri farklı olabilir. Tiroid hastalığı teşhisi konan veya şüphelenilen kişiler, bir endokrinolog (tiroid uzmanı) veya iç hastalıkları uzmanı ile işbirliği yapmalıdır. Uygun tedavi, semptomların iyileştirilmesi ve tiroid hormon seviyelerinin düzeltilmesi ile hastanın sağlığını korumak için önemlidir.
Gebelikte Tiroid Hastalıkları
Gebelik sırasında tiroid sorunları oldukça yaygındır ve gebelik süreci tiroid bezinin işleyişini etkileyebilir. Anne karnındaki bebeğin sağlıklı büyümesi ve gelişmesi için tiroit hormonları çok önemlidir.
İşte gebelikte tiroid hastalıkları hakkında bilmeniz gereken bazı önemli bilgiler:
Gebelikte Tiroid Hormon Değişiklikleri
Gebelik sırasında, anne vücudu tiroid hormonlarına artan bir ihtiyaç duyar. Bu nedenle tiroid bezinin normalden daha fazla çalışması gerekebilir.Gebelik hormonları, tiroid hormonlarının taşınmasını etkileyebilir, bu nedenle serbest tiroksin (fT4) ve serbest triiyodotironin (fT3) seviyelerinde artış olabilir.
Gebelikte Hipertiroidi
Gebelikte hipertiroidi, tiroid bezinin normalden daha fazla tiroid hormonu ürettiği durumu ifade eder. Bu durumda, bebeğin tiroid hormonu alımı artabilir ve tiroid bezinin daha hızlı çalışması mümkündür. Gebelikte hipertiroidi, çoğunlukla Graves hastalığı olarak bilinen otoimmün bir durumdan kaynaklanır.
Gebelikte Hipotiroidizm:
Gebelik sırasında hipotiroidizm (tiroid bezinin yetersiz çalışması) semptomları daha belirgin hale gelebilir ve annede ve bebeğinde sağlık sorunlarına neden olabilir.Gebelik öncesinde veya gebelik sırasında hipotiroidizmi olan kadınlar, tiroid hormon ilaçları (levotiroksin) alarak tedavi edilmelidir. Dozlar sık sık ayarlanmalıdır.
Postpartum Tiroidit
Doğumdan sonraki ilk birkaç ay içinde bazı kadınlar tiroidlerinde geçici sorunlar yaşayabilirler. Postpartum tiroidit olarak adlandırılan bu durum, bazı kadınlarda hipertiroidiye ve sonrasında hipotiroidiye neden olabilir.
Gebelikte tiroid sorunları, bebeğin sağlıklı gelişimi için gerekli olan tiroid hormonlarının düzeylerini etkileyebilir. Hamile kadınlar, tiroid sorunları olan veya şüphelendikleri durumlarda düzenli tiroid testleri ve uygun tedavi ile takip edilmelidir. Gebelik sürecinde doktor tavsiyelerine uymak ve düzenli kontrollerden geçmek çok önemlidir.
Tiroid hastalığına dair daha fazla bilgi almak için iç hastalıkları bölümü hekimlerimize başvurabilir; hekimlerimizden randevu alabilirsiniz.
24 Ocak 2024 tarihinde Hüma Hastanesi tarafından düzenlendi.