Sedef Hastalığı Nedir, Neden Olur? Belirtileri ve Tedavisi
Kesin bir tedavisi bulunmayan kronik bir cilt hastalığı olan sedef hastalığı, bağışıklık sisteminin normalden farklı bir şekilde çalışması sonucunda, cilt hücrelerinin anormal olarak çoğalmasıyla ilişkilidir.
Tıbbi adıyla psoriasis olarak da bilinen sedef hastalığı; ciltte kalın, kızarmış ve gümüşi renkte pulla kaplı plaklar oluşmasına sebep olur.
Hem fiziksel görünümü hem de sebep olduğu kaşıntı ve rahatsızlık hisleri sebebiyle sedef hastalığı, hastaların yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir. Diğer yandan, hastalığın sebep olduğu estetik kaygılar ve sosyal özgüven düşüklüğü, psikolojik olarak da kişi üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir.
Bu nedenle, sedef hastalığının nedenlerini, belirtilerini ve tedavi seçeneklerini bilmek önemlidir.
Sedef Hastalığı Nedir?
Sedef hastalığı, bağışıklık sisteminin anormal çalışması sonucunda ortaya çıkan kronik ve yaygın bir cilt problemidir.
Normal çalışan bir bağışıklık sisteminde cilt hücreleri yavaşça büyür ve eski hücreler dökülerek yerlerine yenileri gelir. Fakat sedef hastalığında bu süreç çok daha hızlı işlediği için cilt hücreleri yoğun bir şekilde çoğalır.
Sedef hastalığında, derideki hücreler antijenler üretir. Bu antijenler, bağışıklık sistemini aktive ederek hücre çoğalmasını hızlandırır. Bu süreç deri üzerinde birikmelere ve gümüşi ve kırmızı renkte kalın pulların oluşmasına neden olur.
Hastalığın oluşum nedeni kesin olarak bilinememekle birlikte genetik ve çevresel etkenlerin rol sahibi olduğu düşünülür. Aile hikâyesinde sedef hastalığı olan bir bireyin bu hastalığa yakalanma oranı daha yüksektir.
Yaygın olarak diz, kafa derisi ve dirsekte görülse de sedef hastalığı vücudun herhangi bir bölgesinde ortaya çıkabilir.
Sedef Hastalığı Neden Olur?
Sedef hastalığının oluşma nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik ve çevresel faktörlerin bu hastalığın oluşum sürecinde aktif rol oynadığı düşünülmektedir.
Bağışıklık sisteminde meydana gelen aşırıduyarlıkla oluşan tepkiler sonucunda meydana gelen bu hastalık, cilt hücrelerinin hızla çoğalması ve cilt yüzeyinde kalın, kırmızı ve pullu lezyonların oluşmasına yol açar. Bu anormal reaksiyonlar, bağışıklık sisteminin cilt hücrelerine karşı saldırgan davranmasıyla tetiklenir. Özellikle T lenfositlerinin aktif olması, ciltteki iltihaplanmayı ve hücre çoğalmasını hızlandırarak sedef hastalığının belirtilerini artırır.
Sedef hastalığının oluşmasında etkili olabilecek olası nedenler şu şekildedir:
- Otoimmün hastalıklar
- Deri travmaları
- Boğaz veya cilt enfeksiyonları
- Soğuk ve kuru iklim şartları
- Stres
- Tütün kullanımı ya da sigara dumanı maruz kalmak
- Aşırı alkol tüketimi
- Steroid türevi ilaçlardan hızlı kesilmesi sonrası
Sedef Hastalığı Belirtileri
Sedef hastalığı, genel itibariyle ciltte belirgin olan bazı belirtilerle kendini gösterir. Belirtileri kişiden kişiye değişebilir ve semptomlar zamanla kötüleşebilir veya iyileşebilir. Tedavi edilmediğinde, sedef hastalığı ciltte daha geniş alanlara yayılabilir ve ciddi rahatsızlıklara neden olabilir. Bu nedenle, sedef hastalığı belirtileri fark edildiğinde bir dermatologdan veya uzman bir sağlık uzmanından yardım almak önemlidir.
Sedef Hastalığının yaygın belirtileri şu şekildedir:
Kalınlaşmış ve Pullu Cilt
Sedef hastalığının en yaygın ve net belirtisi, ciltte kalınlaşmış, kırmızımsı ve pullu lezyonlar meydana gelmesidir. Bu lezyonlar genel olarak kafa derisi, dizler, dirsekler ve sırt gibi vücudun belirli bölgelerinde oluşur.
Kızarıklık ve Şişlik
Sedef hastalığı olan kişilerin cildinde kızarıklıklar ve hafif şişlikler görülebilir. Bu kızarıklıklar, lezyonların çevresinde belirgin bir şekilde gözlemlenebilir.
Kaşıntı ve Yanma
Tüm bu süreç beraberinde kaşıntıyı da getirebilir. Kaşınma, hastalığın yaygın bir semptomudur ve bazen kaşındıkça daha fazla tahrişe neden olabilir.
Çatlaklar ve Kanama
Şiddetli sedef hastalığı olan bölgelerde deri çatlakları oluşabilir ve bu çatlaklardan kanama meydana gelebilir. Bu durum, cildin kuruması ve kalınlaşması nedeniyle ortaya çıkar.
Tırnakta Renk Değişimi
Sedef hastalığı, tırnaklarda bir takım değişikliklere sebep olabilir. Tırnaklarda kalınlaşma, kabarma, çukurlar veya renk değişiklikleri görülebilir.
Eklem Ağrıları
Sedef hastalığına sahip olan bazı kişilerde, psoriatik artrit adı verilen bir durum da gelişebilir. Bu durumda, eklemlerde ağrı, şişlik ve hareket kısıtlılığı gibi semptomlar ortaya çıkabilir.
Sedef Hastalığı Çeşitleri
Sedef hastalığının türlere ayrılması, hastalığın semptomlarına, etkilediği cilt bölgelerine, şiddetine, oluşum nedenine ve belirli tetikleyici faktörlere bağlı olarak gerçekleşir.
Sedef hastalığının yaygın olarak bilinen çeşitleri şu şekildedir:
Plak Sedef Hastalığı (Psoriasis Vulgaris)
Sedef hastalığının en yaygın türü olan bu tür; kalın, kırmızımsı pullarla kaplı lezyonlarla birlikte kendini gösterir. Bu lezyonlar genel itibariyle diz, dirsekler, kafa derisi ve sırt bölgelerinde gözlemlenir.
Guttat Sedef Hastalığı
Genel olarak gençlerde ve çocuklarda görülebilen guttat sedef hastalığı, birden fazla küçük, kırmızımsı lezyonlar şeklinde kendini gösterir. Lezyonlar genellikle üst vücutta ve kollarda belirir.
Invers Sedef Hastalığı
Invers sedef hastalığı, koltuk altları, kasıklar, göğüs altı ve diğer kıvrımlı bölgelerde ortaya çıkar. Diğer sedef hastalığı tiplerinden ayrı olarak, bu lezyonlar genellikle pullu değildir.
Pustüler Sedef Hastalığı
Pustüler sedef hastalığı, ciltte püstüller adı verilen irin dolu kabarcıkların oluştuğu bir formdur. Bu kabarcıklar genellikle kırmızı, inflame ve sert bir cilt tabakası ile çevrilidir. Pustüler sedef hastalığı, ellerde ve ayaklarda daha yaygın olarak görülür.
Eritrodermik Sedef Hastalığı
Eritrodermik sedef hastalığı, vücudun büyük bir kısmını etkileyen ciddi bir formdur. Genellikle yoğun kızarıklık, pullanma ve ciltte soyulma ile karakterizedir. Bu durum, sıcaklık değişiklikleri, enfeksiyonlar veya ilaç reaksiyonları gibi tetikleyiciler sonrasında ortaya çıkabilir.
Sedef Hastalığı Tanısı Nasıl Konur?
Genellikle uzman bir dermatolog tarafından uygulanan fiziksel muayene ile tanısı konulan sedef hastalığında, başka hastalıklar ile karışma ihtimali doğması halinde biyopsi yapılır.
Sedef Hastalığı Tedavisi
Her yaşta gözlemlenebilen ve ömür boyu süren sedef hastalığının bilinen bir tedavi seçeneği yoktur. Topikal kremler, düzenli bir şekilde kullanılan haplar, iğneler ve kontrollü güneş ışığı altında fototerapi yöntemleri, hastaların rahatlamasına yardımcı olabilir.
Sedef Hastalığı Nasıl Geçer?
Sedef hastalığının kesin bir tedavisi yoktur, ancak semptomları kontrol altına almak için çeşitli tedavi seçenekleri vardır. Tedavi genellikle semptomların şiddetini azaltmaya ve hastalığın ilerlemesini yavaşlatmaya odaklanır.
Sedef Hastalığı Bulaşıcı mı?
Sedef hastalığının bulaşıcı etkisi yoktur. Sedef hastalığı bir enfeksiyon değil, bağışıklık sisteminin anormal bir yanıtıdır. Dolayısıyla, sedef hastalığı olan bir kişiden başka birine hastalık bulaşmaz.
Sedef Hastalığına Ne İyi Gelir?
Sedef hastalığının tedavisinde, semptomları hafifletmek ve rahatlatmak için çeşitli yöntemler kullanılır. Bunlar arasında nemlendirici kremler, steroid içeren kremler, ışık terapisi (fototerapi), egzersiz ve stres yönetimi teknikleri bulunur.
Sedef hastalığı belirtileri yaşıyorsanız, Hüma Hastanesi‘ne başvurun. Uzman dermatologlarımızla etkili tedaviye başlayın!
22 Temmuz 2024 tarihinde Hüma Hastanesi tarafından düzenlendi.