Kriyoterapi Nedir?
Kriyoterapi, en basit tanımla vücut üzerinde ortaya çıkan anormal dokunun sıvı nitrojen ya da argon gazı yardımıyla dondurulması ve çıkarılması için soğuk uygulaması gerçekleştirilmesidir.
Bu yöntemde, hedef belirlenen bir bölgeye ya da vücudun tamamına uzman kontrolünde soğuk uygulanarak istenmeyen dokuların deforme edilmesi veya çıkarılması hedeflenir.
Son günlerde adını sık bir şekilde duymaya başladığımız kriyoterapi, birçok farklı tıbbi durumun tedavisinde başvurulan önemli bir tedavi seçeneğidir. Basınç altındaki gazın kriyo cihazı yardımıyla bölgeye uygulanması ile gerçekleşen bu işlem, genellikle romatizmal rahatsızlıklar, kronik ağrı sendromları ve inflamatuar hastalıkların tedavisinde kullanılır. Dermatoloji alanında cilt lezyonlarının, siğillerin, donuklukların hatta belirli cilt kanserlerinin tedavisinde de sıkça başvurulur. Tüm bunların yanında spor alanındaki sağlık hizmetlerinde, spor yaralanmalarının iyileşme sürecini etkili kılmak ve ağrıyı azaltmak için yaygın olarak kullanılır.
Kriyoterapi Ne İşe Yarar?
Kriyoterapinin temel amacı ve hedeflediği ilk şey, işlem gerçekleştirilen dokuyu düşük sıcaklık seviyelerinin kullanıldığı terapiler ile etkileyerek dondurmak ya da tahrip etmektir. Bu teknik, dokunun ölümüne ardından da vücut tarafından reabsorbe edilmesine neden olur.
Kriyoterapi işlemi standart olarak lokal anestezi altında gerçekleştirilir ve işlem süresi tedavi edilen duruma ve dokunun kalınlığına bağlı olarak değişebilir.
Belirli sağlık problemlerinin tedavisinde başvurulan bu yöntem, çeşitli amaçlarla uygulanabilir. Kriyoterapinin kullanım alanlarından bazıları şu şekildedir:
Dermatolojik Sorunların Tedavisi
Kriyoterapi işlemi, cilt lezyonlarının, siğillerin, donuklukların ve belirli cilt kanserlerinin tedavisinde yaygın bir şekilde kullanılır. Cilt dokusuna direkt olarak uygulanarak anormal hücrelerin dondurulması ve yok edilmesi amaçlanır.
Spor Yaralanmalarının İyileşmesi
Spor müsabakalarında sık bir şekilde rastlanabilen kas ve eklem yaralanmalarının tedavisinde kriyoterapiye başvurulur. Düşük sıcaklık seviyeleri, ağrıyı azaltarak, inflamasyonu kontrol altına alabilir ve iyileşme sürecini hızlandırabilir.
Romatizmal Rahatsızlıkların Yönetimi
Romatizmal hastalıkların sebep olduğu ağrı ve inflamasyonun minimize edilmesi için kriyoterapiye başvurulabilir. Özellikle eklem iltihapları ve romatoid artrit gibi durumların semptomlarının hafifletilmesine yardımcı olabilir.
Kilo Kaybı ve Metabolizma Hızlandırma
Tüm vücutta uygulanan kriyoterapi uygulamaları, metabolizmayı hızlandırarak yağ yakımını destekleyebilir ve kilo vermeye yardımcı olabilir. Ancak, bu alan henüz daha fazla araştırma gerektirmektedir.
Kanser Tedavisi
Belirli kanser türlerinin tedavisinde, özellikle cilt kanserleri gibi yüzeysel kanserlerin cerrahi olmayan yöntemlerle tedavisinde kriyoterapi kullanılabilir. Bu tekniğin kullanılma sebebi kanserli hücrelerin dondurularak yok edilmeye çalışılmasıdır.
Kriyoterapi Nasıl Uygulanır?
İşlemin ilk aşaması, yetkin bir sağlık kurumunda hastanın kriyoterapiye olan ihtiyacının değerlendirilmesi ile başlar. Uygulanacak bölgeye göre anestezi türüne karar verilir.
Genellikle sıvı nitrojen yardımıyla çalışan kriyo cihaz ile gerçekleştirilen bu teknik, anormal olan dokuyu dondurmak ve çıkarmak için bölgeye belirlenen süre boyunca dondurucu kullanılmasını içerir.
Kriyoterapi cihazı basınçlı kaplarda muhafaza edilir ve sprey şeklinde uygulanır. Yüksek basınç kullanan bu cihaz soğuk nitrojen gazını dışarı püskürtür. Bu işlem zaman zaman kişide ağrı hissini uyandırabileceği için doktor ve hastanın istekleri doğrultusunda lokal anestezi uygulanabilir.
Kriyoterapi sırasında uzman doktor anormal dokuya aşırı soğuk uygular. Böylelikle uygulanan bölgedeki hücreler şiddetli soğuğa dayanamayarak ölürler. Kriyoterapi esnasında sıvı nitrojen dışında sıvı nitro oksit ve Argon gazı kullanılabilir.
Kriyoterapi Türleri Nelerdir?
Düşük sıcaklık seviyelerinde soğuk uygulamalarının kullanıldığı bir tedavi yöntemi olan kriyoterapi, farklı türleri ve uygulama alanlarıyla birçok kişi ve alan için etkili bir tedavi seçeneği olarak bilinir.
Kriyoterapinin farklı türleri ve uygulama alanları şu şekildedir:
Lokal Kriyoterapi
Lokal kriyoterapi, belirlenen bir bölgeye düşük sıcaklık seviyelerinde soğuk uygulanmasıyla gerçekleştirilir. Bu uygulama türü genel itibariyle cilt yüzeyindeki lezyonların ya da problemlerin tedavisinde tercih edilir. Siğiller, donuklukların ya da bazı cilt kanserlerini bu kriyoterapi türünün ilgi alanına girer.
Tam Vücut Kriyoterapi
Tam vücut kriyoterapi türü, sadece belirli bir bölgeyi değil tedaviye başvuran kişinin tüm vücudunu düşük sıcaklık seviyelerine maruz bırakarak gerçekleştirilir. Bu yöntemin uygulanışı, hastanın bir kriyoterapi odasına veya kabine girmesi ve birkaç dakika boyunca vücudun soğuğa maruz bırakılmasıyla gerçekleşir. Bu uygulama özellikle sporcular arasında iyileşme sürecini hızlandırmak, performansı artırmak ve kas ağrılarını azaltmak amacıyla kullanılır.
Kriyo Cerrahi
Kriyo cerrahi türü, cerrahi prosedürler sırasında soğuk uygulamasının kullanılmasıyla gerçekleştirilir. Genellikle cilt kanserlerinin tedavisinde, anormal dokuların dondurulması ve çıkarılması amacıyla kriyo cerrahi tercih edilebilir.
Kriyoterapi Avantajları Nelerdir?
Kriyoterapi tekniği, tıp alanında son yıllarda giderek popülerlik kazanan yenilikçi bir tedavi yöntemi konumundadır. Düşük sıcaklıkta soğuk uygulamasının kullanıldığı bu yöntemin popüler olmasının birçok nedeni ve birçok avantajı vardır.
Bu avantajlar, tedavi seçeneklerini değerlendiren hastalar ve sağlık profesyonelleri için önemli bir faktördür.
Kriyoterapi tekniğinin avantajları şu şekildedir:
- Kriyoterapi tekniği, hastalarına cerrahi işlemler gerektirmeyen, dolayısıyla invaziv olmayan tedavi seçenekleri sunar.
- Hızlı ve etkili sonuçlara olanak sağlayarak, hastaların kısa sürede tedavi edilen bölgelerde belirgin iyileşme görmelerine olanak tanır.
- Genel itibariyle lokal anestezi altında uygulanır. Bu nedenle minimal ağrı ve rahatsızlıkla ilişkilendirilir.
- Çeşitli sağlık sorunlarının tedavisinde kullanılabilmesi, dermatolojik problemlerden spor yaralanmalarına kadar geniş bir yelpazede etkili olmasını sağlar.
- Komplikasyon riskini minimal seviyede tutması ile güvenli bir yöntemdir.
Kriyoterapi Dezavantajları Nelerdir?
Kriyoterapi, birçok avantajı olmasına rağmen, nadir de olsa belirli dezavantajlara da yol açabilir. Bu nedenle, tedavi seçeneklerini değerlendirirken mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır.
Kriyoterapi tekniğinin bazı dezavantajları şunlardır:
- Şişlik, yara izi ve cilt enfeksiyonu
- Rahim ağzı çevresinde kriyoterapi sonrası kanama, kramp veya ağrı
- Kemik kırıkları
- Duygu kaybıyla sonuçlanan sinir hasarı
- Enfeksiyon
- Ödem
- Kabuklanma
Kriyoterapi Öncesi Neler Yapılmalıdır?
İşleme başlanmadan önce tedavinin uygulama aşaması için hem hasta hem de doktor sağlıklı bir bilgi alışverişi içinde olmalıdır. Kriyoterapi tekniğinin uygulanması için işlem gerçekleştirilecek bölgenin temiz olması gerekir. Uygulanacak anestezi türü belirlendiğinde doktorun talimatlarına uyulması önemlidir.
Kriyoterapi Sonrası Neler Yapılmalıdır?
Kriyoterapi tekniğinin uygulama aşamasından sonra, bölgenin temiz kalması enfeksiyon riskini minimize etmek için oldukça önemlidir, bu nedenle işlem sonrasında bandaj kullanılması gerekir.
Tedavi süresince cinsel ilişkiden mümkün mertebe kaçınılmalı ve doğrudan güneş ışığından maruz kalınmamalıdır. Hastalar, kısa sürede normal günlük aktivitelerine dönebilse de, duş alırken aşırı sıcak su yerine ılık su tercih edilmelidir.
Kriyoterapi seansları arasında, bölgenin iyileşme süreci düzenli olarak kontrol edilmeli ve herhangi bir anormallik fark edildiğinde derhal doktora başvurulmalıdır.
Kriyoterapi Hakkında Sıkça Sorulan Sorular?
Kriyoterapi Sonrası Kaç Günde İyileşir?
İyileşme süresi genellikle birkaç gün ila bir hafta arasında değişir.
Kriyoterapi Can Acıtır mı?
Uygulama sırasında hafif rahatsızlık hissedilebilir, ancak genellikle tolere seviyededir.
Kriyoterapi Sonrası Ağrı Olur Mu?
Nadiren hafif ağrı veya rahatsızlık olabilir, ancak genellikle geçicidir ve tedavi sonrası hızla azalır.
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon bölümümüzden randevu almak için buraya tıklayın.
7 Haziran 2024 tarihinde Hüma Hastanesi tarafından düzenlendi.