Tendon Kopması Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri
Vücudumuzdaki en büyük tendon olan Aşil tendonu, baldır kasını topuk kemiğine bağlayan hayati bir yapıdır ve tendon kopması vakalarının en sık görüldüğü bölgelerden biridir. Omuz, dirsek, diz ve ayak bileği gibi eklemlerin çevresinde meydana gelen bu yaralanmalar, ani bir ses ve şiddetli ağrıyla kendini gösterir.
Tendon yaralanmaları genellikle aşırı yıpranma veya yaşlanma sonucu ortaya çıkar, ancak ani bir zorlanma sonucunda da oluşabilir. Özellikle sporcular için risk teşkil eden bu durum, yaş ve cinsiyet fark etmeksizin herkesin başına gelebilir.
Tendon Kopması Nedir?
Tendonlar, kasları kemiğe bağlayan sert lifli yapılardır ve vücuttaki hareket kabiliyetinin temel taşlarından biridir. Bununla birlikte, tendon kopması el, bilek, omuz, bacak veya ayak bileği gibi bölgelerde meydana gelen ciddi bir yaralanma türüdür.
Tendon kopmaları iki ana kategoride incelenir: Fleksör ve Ekstansör tendon yaralanmaları. Fleksör tendonlar, anatomik olarak elde damar ve sinir yapılarıyla yakın seyreder. Öte yandan,
ekstansör tendonlar elin üst yüzeyinde yer alır ve parmakların yukarıya kaldırılmasında önemli rol oynar.
Tendon yaralanmaları ani bir hareket sonucu ortaya çıkabileceği gibi, zamanla oluşan küçük yırtıkların birikimiyle de meydana gelebilir. Ayrıca, uzun süre hareketsiz yaşam sürdükten sonra
vücudun alışık olmadığı hareketleri uygulamak da tendon kopmasına yol açabilir.
Tendon kopması durumunda, tendon uçları kasların çekmesi nedeniyle birbirinden uzaklaşır. Özellikle tedavinin gecikmesi halinde, tendonun bağlı olduğu kasın çekmesine bağlı olarak
tendon boyu kısalır ve uçların birleştirilmesi zorlaşır. Bu nedenle, erken teşhis ve müdahale tendon kopması vakalarında büyük önem taşır.
Tendon Kopması Belirtileri
Tendon kopması belirtileri, yaralanmanın meydana geldiği bölgeye göre farklılık gösterir. Bununla birlikte, bazı ortak semptomlar her tendon kopmasında kendini gösterir.
Tendon kopması probleminde ortaya çıkan belirtiler şu şekilde sıralanabilir:
- Yaralanma bölgesinde ani ve şiddetli ağrı
- İlgili bölgede güç kaybı ve hareket kısıtlılığı
- Özellikle gece ve sabah saatlerinde artan sertlik hissi
- Şişlik ve iltihap oluşumu
- Etkilenen bölgede elle hissedilebilen boşluk
Tendon kopması durumunda vücudun farklı bölgelerinde özel belirtiler ortaya çıkar. Örneğin, diz bölgesindeki tendon kopmaları kilitlenme ve ses gelme şikayetlerine neden olur. Kol tendonlarında meydana gelen kopmalarda kolların yana açılamaması ve kol yapısında bozulmalar görülür.
Aşil tendonu kopması genellikle ayağın arka tarafında bir darbe hissi ve ses ile başlar. Hastalar çoğunlukla kendilerine bir şeyin çarptığını düşünür. Bacak bölgesindeki tendon kopmaları,
parmak ucunda yükselme hareketini engeller ve yürümeyi zorlaştırır.
Tendon Kopmasının Nedenleri
Tendon kopması çeşitli faktörlerin bir araya gelmesiyle ortaya çıkan bir sağlık sorunudur. Genellikle aşırı yıpranma veya yaşlanma nedeniyle tendonların taşıyabileceğinden fazla yüklenmeye maruz kalması sonucu meydana gelir.
Yaş faktörü tendon kopmasında önemli bir rol oynar. Özellikle 30-40 yaş aralığında tendon kopması vakaları daha sık görülür.
Spor aktiviteleri tendon kopmasının başlıca nedenlerinden biridir. Tenis, basketbol, atletizm, bisiklet, voleybol ve jimnastik gibi sporlar, özellikle ısınma hareketleri yapılmadan gerçekleştirildiğinde risk oluşturur. Ayağın ani ve zorlu hareketleri, özellikle ayak bileğinin ayak tabanına doğru beklenmedik şekilde bükülmesi, tendon kopmasına yol açabilir.
Tendon Kopması Tedavisinde Hangi Yöntemler Kullanılır?
Tendon kopması tedavisi, yaralanmanın şiddetine ve konumuna göre farklı yaklaşımlar gerektirir. Tedavi yöntemleri genel olarak iki ana kategoride incelenir:
Konservatif Tedavi Yöntemleri
- İlk 48-72 saat boyunca buz uygulaması ve dinlenme
- Ağrı kesici ilaçlar ve atel kullanımı
- Nazik egzersizler ve esneme hareketleri
- Fizik tedavi uygulamaları
Bununla birlikte, tam kopma veya kesik durumlarında cerrahi müdahale gerekebilir.
Cerrahi Tedavi
Cerrahi tedavide tendon uçları birbirine dikilebilir. Ancak gecikmiş vakalarda tendon uçları birbirinden uzaklaşabilir ve bu durumda tendon transferi ameliyatı yapılmak zorunda kalınır.
Günümüzde PRP (Platelet Rich Plasma) tedavisi özellikle aşil tendonu kopmasında umut verici sonuçlar göstermektedir. Bu yöntemde hastanın kendi kanından elde edilen trombositten zengin
plazma, kopan tendon bölgesine uygulanır. PRP tedavisi sonrası hastalar bir ay içinde yüzme gibi basit egzersizlere başlayabilir ve ikinci ayın sonunda günlük yaşamlarına dönebilir.
Tedavi süreci genellikle iki aya yakın sürer, ancak aşil tendonu kopmasında bu süre altı aya kadar uzayabilir.
Tendon Kopması Sonrası İyileşme Süreci ve Fiziksel Terapi
İyileşme süreci, tendon kopmasının türüne ve uygulanan tedavi yöntemine göre değişkenlik gösterir. Küçük yırtıkların iyileşmesi birkaç hafta sürerken, büyük kopmalarda bu süreç aylara
yayılabilir.
Ameliyat sonrası ilk günlerde, ağrı kontrolü ve yaranın iyileşmesi önceliklidir. Bu dönemde buz uygulaması, ağrı kesiciler ve dinlenme önerilir. Özellikle bacağın yukarıda tutulması ve ağırlık
vermeden yürüme önem taşır.
Tendon Kopması Rehabilitasyon Aşamaları
- Erken Dönem (0-4 Hafta): Yara iyileşmesi takip edilir, şişlikler azaltılır ve pasif hareket egzersizleri uygulanır.
- Orta Dönem (4-8 Hafta): Tendonların yük kapasitesi artırılır ve aktif hareket egzersizlerine başlanır.
- Geç Dönem (8 Hafta Sonrası): Normal fonksiyonların kazanılması hedeflenir.
Aşil tendonu kopmasında tam iyileşme genellikle 4-6 ay sürer. Bununla birlikte, bu süre kişinin yaşına, sağlık durumuna ve tedaviye verdiği yanıta göre değişebilir. Fizyoterapi uzmanları,
hastanın özel ihtiyaçlarını ve yırtığın tipini dikkate alarak bireyselleştirilmiş bir rehabilitasyon programı oluşturur.
Fizik tedavi sürecinde, kontrollü hareketlerle eklem hareket aralığı yavaşça artırılır. Güçlendirme egzersizleri kasların gücünü yeniden kazanmasına yardımcı olurken, esneklik egzersizleri hareket
aralığını geliştirir.
Tendon Kopmasında Doğru Beslenme ve Takviyeler
Beslenme düzeni, tendon kopması sonrası iyileşme sürecinde kritik bir rol oynar. Doktorun önerdiği diyete uymak, tendonların onarımını hızlandırır ve iyileşme sürecini destekler.
Temel Besin Öğeleri ve Kaynakları:
- Protein: Tavuk, balık, yumurta, süt ürünleri ve baklagiller doku onarımı için gereklidir
- C Vitamini: Kuşburnu, yeşil yapraklı sebzeler ve narenciye kolajen üretimini destekler
- D Vitamini: Güneş ışığı ve balık yağı kemik sağlığı için önemlidir
- Çinko ve Bor: Vitamin ve minerallerin emilimini sağlar
- Kalsiyum ve Magnezyum: Eklem sağlığını korur
Bununla birlikte, iltihap yönetimi için anti-enflamatuar özelliklere sahip besinler önem taşır. Yaban mersini, brokoli ve omega-3 açısından zengin balık veya keten tohumu tüketimi önerilir.
Özellikle zerdeçal, içerdiği curcumin sayesinde tendon iyileşmesini hızlandırır ve eklem hareket açıklığının daha çabuk kazanılmasına yardımcı olur.
Tendon Kopması İçin Ameliyat Öncesi ve Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler
Başarılı bir tendon ameliyatı için hazırlık süreci büyük önem taşır. Ameliyat öncesi dönemde, hastanın ayrıntılı muayenesi yapılır ve ek sistemik hastalıkları not edilir. Bunun yanında, anestezi
uzmanı tarafından kan tahlili, fizik muayene, EKG ve akciğer filmi gibi testler gerçekleştirilir.
Ameliyat Öncesi Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Ameliyattan en az 15 gün önce sigara bırakılmalıdır
- Aspirin ve benzeri kan sulandırıcı ilaçlar ameliyattan 1 hafta önce kesilmelidir
- Ameliyattan önceki 8 saat boyunca hiçbir şey yenmemeli ve içilmemelidir
Ameliyat Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler
Ameliyat sonrası süreçte, tamir edilen tendon uçları iyileşene kadar yaklaşık 2-3 hafta alçı tedavisi uygulanır. Sonrasında aşil botu giydirilir ve bu şekilde ayak üzerine basarak yürüme
başlar. Bot kullanımı yaklaşık 4 hafta sürer ve bu dönemde fizik tedavi uygulanır.
Bununla birlikte, cerrahi sonrası iyileşme süreci birkaç faktöre bağlı olarak değişebilir. Genel olarak ilk iyileşme süreci birkaç hafta sürerken, tam iyileşme birkaç ayı bulabilir. Özellikle yaranın
temiz ve kuru tutulması, iyileşmekte olan tendona zarar verebilecek aktivitelerden kaçınılması önemlidir.
18 Haziran 2025 tarihinde Hüma Hastanesi tarafından düzenlendi.