Servikal Dar Kanal Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavi Seçenekleri
Servikal dar kanal, boyun bölgesindeki yedi omurun içindeki omurilik kanalının daralması sonucu ortaya çıkan ciddi bir sağlık sorunudur. Özellikle yaşlanma süreciyle birlikte, omurlar arasındaki diskler deforme olmaya başlar ve bu durum omurilikte daralmaya yol açar.
Bu rahatsızlık, omurilik ve sinir köklerine baskı uygulayarak boyun, omuzlar, kollar ve ellerde ağrı meydana getirir. Uyuşma veya güçsüzlük gibi çeşitli semptomlara da neden olabilir.
Servikal Dar Kanal Nedir?
Omurga yapısının önemli bir bölümünü oluşturan boyun omurgası, içinden omuriliğin geçtiği yedi omurdan meydana gelir. Servikal dar kanal, bu omurların içindeki omurilik kanalının çeşitli nedenlerle daralması durumudur. Özellikle omurilik kanalı çapının 11 milimetrenin altına düşmesi, tıbbi olarak dar kanal tanısı konulmasına neden olur.
Boyun omurgası, her biri arasında yastıksı yapıya sahip diskler bulunan yedi omurdan oluşur. Bu omurlar birbirine bağ dokuları ve eklemlerle bağlanmıştır. Bu yapı sayesinde boynumuz rahatça hareket edebilir. Bunun yanı sıra omurga, içinden geçen hassas omuriliği ve spinal sinirleri koruyacak kadar da güçlü bir yapıya sahiptir.
Servikal dar kanal, genellikle yaşlanma sürecinin doğal bir sonucu olarak ortaya çıkar. Zamanla omurlar arasındaki diskler içerdikleri suyun bir kısmını kaybeder ve deforme olmaya başlar. Bu deformasyon, disklerin dışa doğru taşmasına yol açar ve omurga yapısında artritik değişiklikler görülür.
Omurilik, beyinden aldığı sinyalleri kollarımıza, bacaklarımıza ve gövdemize iletir. Spinal sinir kökleri ise kasların kontrolü ve uzuvların hissedilmesinden sorumludur. Servikal dar kanal durumunda, omurilik ve sinir kökleri üzerinde oluşan baskı nedeniyle bu iletişim bozulabilir. Sonuç olarak, bu durum vücudun çeşitli bölgelerinde hissizlik, karıncalanma ve kas güçsüzlüğü gibi belirtilere neden olabilir.
Servikal Dar Kanalın En Yaygın Belirtileri Nelerdir?
Servikal dar kanal probleminin belirtileri, hastalığın şiddetine ve etkilenen sinir yapılarına bağlı olarak farklılık gösterir. Radikülopati ve myelopati olmak üzere iki temel belirti grubu ortaya çıkar.
Radikülopati belirtileri özellikle kollarda kendini gösterir. Kollarda ve ellerde ağrı, uyuşma ve güçsüzlük en sık rastlanan şikayetlerdir. Bunun yanı sıra, vücutta elektriklenme hissi ve el koordinasyonunda dengesizlik görülebilir.
Myelopati belirtileri ise daha ciddi bulgular içerir:
- Gömlek düğmelerini ilikleyememe
- Kapı kollarını açıp kapamada zorluk
- Kavanoz kapaklarını açamama
- Ayakkabı bağcıklarını bağlayamama gibi ince motor becerilerde kayıplar ortaya çıkar
Hastalık ilerledikçe, bacaklarda ağrı ve uyuşma başlar, refleksler artar ve yürüyüş dengesi bozulur. Ayrıca hastalar yürürken çabuk yorulma ve kasılma hissi yaşayabilir.
Boyun Omurga Darlığı Kimlerde Daha Sık Görülür?
Yaş faktörü, servikal dar kanal gelişiminde önemli bir rol oynar. Özellikle 60 yaş üstü bireylerde bu rahatsızlık daha sık görülür. Bunun yanı sıra, 50-70 yaş aralığındaki kişilerde ve hareketsiz yaşam tarzını benimsemiş bireylerde görülme sıklığı artmaktadır.
Bazı kişiler doğuştan daha dar bir spinal kanal ile dünyaya gelir ve bu durum onları genç yaşlarda bile stenoz geliştirmeye yatkın hale getirir. Ayrıca, omurga yaralanmaları, kırıklar ve fıtıklar da servikal dar kanal oluşumunu tetikleyebilir.
Genetik faktörler veya geçirilmiş travmalar da servikal dar kanal gelişimini hızlandırabilir veya mevcut durumu ağırlaştırabilir. Omurga eğriliği ve skolyoz gibi doğuştan gelen omurga kusurları da risk faktörleri arasında yer alır.
Servikal Dar Kanalın Nedenleri
Boyun omurga yapısındaki değişiklikler, servikal dar kanalın oluşmasında aktif rol oynar. Omurga sağlığını etkileyen birçok faktör, omurilik kanalının daralmasına neden olabilir.
Disk dejenerasyonu, servikal dar kanalın başlıca nedenlerinden biridir. Yaşlanma süreciyle birlikte, omurlar arasındaki diskler içerdikleri suyun bir kısmını kaybeder ve zamanla deforme olmaya başlar. Bu deformasyon, disklerin dışa doğru taşmasına yol açar ve omurga yapısında artritik değişiklikler görülür.
Servikal dar kanalın temel nedenleri şu şekildedir:
Kemik Uzamaları
Kıkırdak dokusunun incelmesi, kemik yüzeylerinde uzamalara neden olur.
Omurga Bağlarında Kalınlaşma
Kireçlenmeyle birlikte omurgayı bir arada tutan bağlarda kalınlaşma görülür.
Disk Fıtıkları
Diskler içindeki jel kıvamlı içeriğin omurilik kanalına doğru taşması.
Omurga Yaralanmaları
Travma sonucu oluşan kırıklar ve yumuşak doku ödemleri.
Bunun yanı sıra, genetik faktörler veya doğuştan gelen omurga anormallikleri de servikal dar kanal gelişimine zemin hazırlayabilir. Özellikle romatizmal hastalıklar ve tekrarlayan darbeler sonrasında da kanal darlığı oluşabilir.
Servikal Dar Kanal Teşhis Yöntemleri
Doğru teşhis için öncelikle kapsamlı bir muayene süreci gerekir. Hastanın şikayetlerinin nasıl başladığı ve ilerlediği detaylı bir şekilde değerlendirilir. Boyun bölgesi ile birlikte kol ve bacaklardaki sinirlerin işlevine yönelik ayrıntılı bir fizik muayene gerçekleştirilir.
Teşhis sürecinde kullanılan görüntüleme yöntemleri şunlardır:
Röntgen (X-Ray)
Kemik yapısındaki değişiklikleri ve disk boşluklarını gösterir.
Bilgisayarlı Tomografi (BT)
Omurilik kanalına taşan kemik yapıları detaylı olarak görüntüler.
Manyetik Rezonans (MR)
Omurilik ve sinir köklerindeki basıyı, yumuşak doku değişikliklerini gösterir.
Elektrofizyolojik Testler
Elektrofizyolojik testler de teşhis sürecinde önemli rol oynayan tarama yöntemleridir. Elektromiyogram (EMG) ve sinir ileti incelemeleri, servikal radikülopati ile karpal tünel gibi diğer sinir hastalıklarını birbirinden ayırt etmeye yardımcı olur. Ayrıca, somatik duyusal uyarılmış potansiyeller (SSEP) testi, omurilik içindeki sinyal iletimini değerlendirir.
Teşhis sürecinde uzman hekim, hastanın dengesini kontrol eder ve yürüyüşünü değerlendirir. Boynu eğerek çekilen röntgenlerde, omurlar arasında hafif düzeyde kayma olup olmadığı da incelenir.
Ameliyatsız Servikal Dar Kanal Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Konservatif tedavi yöntemleri, servikal dar kanal tedavisinde ilk tercih edilen yaklaşımdır. Özellikle radikülopati belirtileri gösteren hastalarda, ameliyatsız tedavi seçenekleri öncelikli olarak değerlendirilir.
İlaç Tedavisi
İlaç tedavisi, ağrı ve iltihabı azaltmak için kullanılan temel yöntemlerden biridir. Bu kapsamda:
- Nonsteroid Anti-inflamatuar İlaçlar (NSAID’ler)
- Kas gevşeticiler
- Ağrı kesiciler
- Antidepresanlar ve antikonvülzanlar kullanılabilir.
Enjeksiyon Yöntemleri
Bunun yanı sıra, epidural steroid enjeksiyonları önemli bir tedavi seçeneğidir. Bu enjeksiyonlar, tahriş olan sinirin etrafına yapılarak inflamasyonu azaltır ve ağrıyı dindirir.
Fizik tedavi ve Rehabilitasyon
Fizik tedavi ve rehabilitasyon, tedavi sürecinin vazgeçilmez bir parçasıdır. Öncelikle doğru ergonomi konusunda bilgilendirme yapılır, ardından germe ve esneklik egzersizleri başlanır. Ağrı azaldıkça, programa hafif güçlendirme egzersizleri eklenir.
Aktivite değişiklikleri ve ergonomik düzenlemeler de önemlidir. Kısa süreli yumuşak boyunluk kullanımı bazı hastalarda faydalı olabilir. Ancak, uzun süreli yatak istirahati önerilmez çünkü kondisyon kaybına neden olabilir.
Servikal Dar Kanal Ameliyatı
Cerrahi müdahale, konservatif tedavilerin yetersiz kaldığı veya ciddi nörolojik belirtilerin görüldüğü servikal dar kanal vakalarında tercih edilir. Ameliyatın temel amacı, omurilik ve sinir kökleri üzerindeki baskıyı ortadan kaldırmaktır.
Servikal dar kanal ameliyatı, boynun ön tarafından (anterior), arka tarafından (posterior) ya da her iki yönden gerçekleştirilebilir. Cerrah, hastanın durumuna göre aşağıdaki cerrahi tekniklerden birini tercih eder:
- Anterior Servikal Diskektomi ve Füzyon (ACDF): Problemli disk veya kemik doku çıkarılır, boşluk kemik grefti veya titanyum kafes ile doldurulur
- Posterior Servikal Laminektomi: Omurların arka kısmı çıkarılarak omurilik üzerindeki baskı azaltılır
- Posterior Servikal Laminoplasti: Omuriliğe daha geniş alan oluşturmak için menteşe benzeri bir yapı oluşturulur
- Anterior Servikal Korpektomi: Birden fazla omur seviyesinde sıkışma varsa, omurların bir kısmı çıkarılır
Ameliyat sonrası hasta genellikle aynı gün veya ertesi gün ayağa kaldırılır ve birkaç gün içinde taburcu edilir. İlk hafta evde dinlenme önerilir, ikinci haftadan itibaren hasta günlük hayatına dönebilir. Tam iyileşme süreci ise yaklaşık bir yıl sürer.
Özellikle ameliyat sonrası dönemde hastaların dikkat etmesi gereken noktalar bulunur. Hasta ağır kaldırmaktan kaçınmalı ve ameliyatlı bölgeyi darbelerden korumalıdır. Ayrıca doktorun önerdiği egzersizleri düzenli olarak yapmalı ve dengeli beslenmeye özen göstermelidir.
Boyun Omurga Sağlığınızı Korumanın Yolları
Omurga sağlığını korumak için günlük alışkanlıkların düzenlenmesi büyük önem taşır. Doğru duruş pozisyonu, omurga üzerindeki baskıyı azaltmanın yanı sıra kas ve eklemlerin sağlıklı kalmasını sağlar.
Omurga sağlığını korumak için:
- Düzenli olarak haftada üç gün yaklaşık bir saat yürüyüş yapmak
- Masa başında çalışırken sık sık kısa molalar vermek
- Kısa mesafelerde asansör yerine merdiven kullanmak
- Dengeli ve doğru beslenmeye özen göstermek
- Düzenli hidrasyon sağlamak gereklidir.
Servikal Dar Kanalda Fizik Tedavinin Önemi ve Uygulamaları
Fizik tedavi, servikal dar kanal tedavisinde önemli bir rol oynayan kapsamlı bir yaklaşımdır. Manuel terapi, mobilizasyon, osteopati ve kinezyo bantlama gibi yöntemler, omurga üzerindeki baskıyı azaltarak semptomların hafiflemesine yardımcı olur.
18 Haziran 2025 tarihinde Hüma Hastanesi tarafından düzenlendi.