International Patients
    karaciğer yağlanması

    Karaciğer metabolizmasında yağ birikimi ile karaktarize durum. Tedavisi için; yağlanmaya sebep olan hastalığın tedavisi veya yaşam tarzının değiştirilmesi planlanabilir.

    Karaciğer Yağlanması Nedir?

    Karaciğer görev olarak yiyecek ve içeceklerden elde edilen besinleri işlemeye yardımcı olur ve zararlı maddeleri filtreler. Yağ metabolizmasında (işlenmesi) ve yıkımında önemli yere sahiptir. Bu işlemler sırasında aksaklıklar olması sonucu karaciğerde yağ birikebilir. Günümüzde hareketsiz yaşamın artışı ve beslenme alışkanlıklarımızın değişmesiyle beraber karaciğer yağlanması ciddi bir sorun haline gelmiştir. Toplumda dört insandan birinde karaciğer yağlanması mevcuttur.

    Erkek ve kadında görülme sıklığı eşittir. Karaciğer yağlanması zamanla karaciğer işlevlerini etkileyebilecek, yaygın görülen, karaciğer hücrelerinde normalin üstünde yağ birikmesi olabilmektedir (hepatosteatoz). Yağlanmanın artmasıyla beraber karaciğerde yapısal ve fonksiyonel değişiklikler ortaya çıkar. Bu değişikliklerle birlikte sık olmamakla beraber (%8-20) karaciğer iltihaplanmasına neden olabilir (steatohepatit). Steatohepatit karaciğer hücrelerinde hasara ve fibrozise neden olabilmektedir.

    Karaciğer hücre hasarlanması ve hücre ölümü siroz ile sonuçlanabilir. Böylece bir dizi olayın tetiğini çekebilen bir hastalık önemle değerlendirilip, takip edilmelidir. Karaciğer yağlanması alkol sebepli ve alkol dışı sebepli olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Alkole bağlı karaciğer yağlanması Aşırı alkol tüketimi ile erken dönemde oluşan geri dönüşümlü karaciğer yağlanmasıdır.

    Günde erkekler için 60 gram üstünde, kadınlarda 20-40 gram üstü alanlarda karaciğer yağlanması görülmektedir. Alkolün sık alınmasıyla karaciğerde yağların atılımı bozulmakta ve karaciğer yağlanmaktadır. Alkol dışı karaciğer yağlanması Alkol dışı sebeplerle (obezite, şeker hastalığı, ilaçlar vs.) oluşan karaciğer yağlanmasıdır. Karaciğer yağlanması en sık diğer hastalıkların seyri sırasında ortaya çıkar. Özellikle de fazla kilolu ve obez olan kişilerde sıklıkla izlenmektedir.

    Karaciğer Yağlanması Belirtileri Nelerdir?

    Genellikle hastada fark edilebilen belirtileri yoktur. Doktorun şüphelenmesi veya tesadüfi olarak saptanır. Karbonhidrat ve yağın vücudumuzun kullanabileceği şekle dönüşmesini sağlayan karaciğerin yağlanmasıyla fonksiyonlarında azalma ile halsizlik ve çabuk yorulma şeklinde olabilmektedir. Karaciğerde yağ birikimine bağlı büyümesiyle çevre dokulara ve organları bası sonucu olarak karnın sağ üst kısmında ağrı ve dolgunluk hissi olabilmektedir. İlerleyen evrelerinde karaciğerde olan iltihaplanma ve hasarlanmalara bağlı safraya ait maddelerin kana geçmesiyle sarılık, uzun süren kaşıntı görülmektedir. Çoğunlukla muayene esnasında da çoğu zaman fark edilmez. Tesadüfi olarak yapılan kan tahlillerinde karaciğer enzimlerinin yüksekliğinin saptanmasıyla karaciğer yağlanması olduğu anlaşılır. Karaciğer enzimleri de daha çok basit karaciğer yağlanmasında karaciğer iltihaplanmasına dönmüş kişilerde yükselmektedir. Veyahut başka bir hastalık araştırılırken yapılan ultrason tetkikinde rastlantısal olarak saptanır.

    Karaciğer Yağlanması Nedenleri Nelerdir?

    Karaciğer yağlanması ; yağ metabolizması sırasında aksaklıklar olması sonucu karaciğerde yağ birikebilir. Diyetle aşırı karbonhidrat alımı sonucu fazla karbonhidrat karaciğerde yağa çevrilir ve bu da karaciğer yağlanmasına sebep olur. Alkolü yoğun alanlarda karaciğerin yağ metabolizması bozularak azalan yağ asidi oksidasyonu ve artan yağ asidi ve trigliserit düzeyi ile karaciğerde yağlanmaya ve karaciğerde işlenen alkolden oluşan toksik yan ürünler nedeniyle karaciğer iltihaplanmasına sebep olur. Karaciğer yağlanmasının diğer bir sebebi de metabolik sendromdur. Metabolik sendromda yağ asidinin sentezinin ve karaciğer hücrelerine alımın artması sonucu yağlanma olur. Metabolik sendrom hastalarında özellikle şeker hastalığı ve obezite olması hastalığın ilerleyici olduğunun göstergesidir. Metabolik sendrom aşağıdaki risk faktörlerin bulunmasıdır.

    • Obez veya aşırı kilolu olmak
    • Şeker hastalığı
    • Hipertrigliseridemi (kanda yüksek yağ seviyesi) •
    • Yüksek tansiyon Nadir görülen sebepler ise şu şekildedir:
    • Hızlı kilo kaybı
    • Uzun süre A vitamini kullanımı
    • Kortikosteroid, metotreksat, amiadarone, tamoksifen gibi ilaçların uzun süre kullanımı
    • Gebelik
    • Hepatit C gibi enfeksiyonlar
    • Belirli toksinlere maruz kalmak

    Karaciğer Yağlanması Teşhisi Karaciğer yağlanmasının teşhisi doktorun yaptığı fizik muayene ve isteyeceği görüntüleme yöntemleriyle koyulacaktır. Karaciğer yağlanması teşhisinde sorgulanabilecek durumlar şu şekildedir:

    • Karaciğer hastalığı öykünüz var mı?
    • Şeker hastalığınız, yüksek trigliserit (kanda yüksek yağ düzeyi) ve yüksek tansiyonunuz var mı?
    • Ailenizde karaciğer rahatsızlığı, şeker hastalığı, tansiyon yüksekliği var mı?
    • Alkol tüketiyor musunuz?
    • Kullandığınız ilaçlar neler?

    Daha sonra yapılan karın muayenesinde karaciğerin büyüdüğü veya bastırmakla hassasiyet olduğu saptanabilir. Kan tahlili ile karaciğer enzimleri kontrol edebilir (ALT,AST,GGT). Bunların yüksek oluşu karaciğerde iltihap veya yağlanma olduğunu gösterir. Karaciğerindeki yağlanmayı görüntülemek için ; Ultrason, bilgisayarlı tomografi, MR ve özel durumlarda biyopsi istenebilir. Karaciğer Yağlanması Tedavisi Karaciğer yağlanması için tedavi etmek için onaylanmış bir ilaç yoktur.Ancak hekim kontrolünde kullanılacak ilaçlar mevcuttur.

    O yüzden sebep olan maddenin kullanılmaması veya yağlanmaya sebep olan hastalığın tedavisi veya yaşam tarzının değiştirilmesi ile tedavi planlanır. Genelde de altta yatan sebepler kaldırıldığında gerileyip düzelebilen bir hastalıktır. Alkole bağlı karaciğer yağlanmasının yapılabilecek en etkili şey alkol almayı bırakmaktır. Bırakmakta zorlanıyorsanız bir psikiyatri kliniğine ve hastanelere bağlı alkol ve madde bağımlılığı tedavi merkezlerine (AMATEM) başvurarak tedavi olabilirsiniz.

    Doktorunuz kullandığınız bir ilacın karaciğer yağlanmasına neden olduğunu düşünüyorsa bu ilaç alımı durdurulmalı. Doktorunuz ilacı kademeli bir şekilde bırakmanız ve başka bir ilaca geçmenizi önerebilir. Yüksek kilolu kişilerin yüksek kalorili, doymuş yağ ve trans yağ oranı yüksek besinlerden sakınmalıdır. Esas enerji kaynaklarımızdan olan karbonhidratlarla aşırı beslenmekten kaçınmalıdır. Düzgün bir beslenmeyi egzersizle destekleyerek kilo vermelidir. Şeker hastalığı bulunan kişilerin yaşam tarzı değişikliği yapmaları çok yararlı olacaktır. Kilo vermeleri insülin direncini azaltır. Düzenli yürüyüş yapmaları hem kilo vermelerine hem de insülin yanıtının artmasını sağlar.

    Doktorun şeker hastalığı için verdiği ilaçları düzenli kullanmalıdır. Yüksek tansiyonu ve yüksek trigliserid (yüksek kan yağ düzeyi) bulunan kişiler doktora başvurmalı ve ilaçları kullanıp tansiyon ve trigliseridi kontrol altında tutmalıdır. Karaciğer Yağlanması Tedavi Edilmezse Karaciğer yağlanması altta yatan sebepler kaldırılmadığı sürece ilerleyecektir. Karaciğer yağlanması karaciğerin iltihaplanmasına ve ilerleyen dönemde karaciğer hücrelerinin hasarı ve ölümü ile siroza zemin hazırlamaktadır.

    Karaciğer Yağlanması Ne İyi Gelir?

    • Alkolü bırakmak,
    • Kilo varsa düzenli bir şekilde diyet ve egzersizle kilo vermek,
    • Günlük egzersiz yapmak,
    • Doymuş yağ ve trans yağ oranı düşük bir diyetle beslenmek,
    • Beslenmede tuz ve şekeri kısıp, meyve ve sebzeyi arttırmak,
    • Tatlı, pirinç, beyaz ekmek, meyve suyu gibi karbonhidrat tüketimini sınırlandırmak.

    Karaciğer Yağlanması için Hangi Doktora Gidilir?

    Karaciğer yağlanması için öncelikle İç Hastalıkları (Dahiliye) bölümüne başvurulmalıdır. Uygun görmesi halinde dahiliyenin içinde yan dal olan Gastroenteroji bölümüne yönlendirilebilirsiniz. Aşırı yorgunluk, halsizlik, ciltte ve gözde sararma ve de karnın sağ üstünde ağrınız varsa doktora başvurmalısınız. Ayrıca başka nedenlerden dolayı yapılan tetkiklerde karaciğer enzimleriniz (ALT,AST,GGT) yüksek saptanmışsa veya yine başka sebeple yapılan ultrason tetkikinde karaciğerinizde yağ saptandıysa doktora başvurmalısınız.

    25 Haziran 2024 tarihinde Hüma Hastanesi tarafından düzenlendi.