Siyatik Nedir, Belirtileri ve Tedavisi
Bel ağrısıyla başlayıp bacaklara kadar yayılan ve pek çok kişinin hayatını doğrudan etkileyen yaygın bir problem olan siyatik ağrısı, hem kadınlarda hem erkeklerde aniden ortaya çıkarak hayatı zorlaştıran ortopedik bir problemdir.
Bel omuriliği boyunca uzanan ve bacaklara yayılan bir sinir olan siyatik sinirin sıkışması veya tahrişi sonucunda ortaya çıkar.
Şiddetli ağrı, uyuşukluk, karıncalanma hissiyle ilişkilendirilen bu sağlık probleminin nedenleri, belirtileri ve tedavi seçenekleri nelerdir?
Siyatik Nedir?
Tıbbi literatürde nervus ischiadicus olarak geçen siyatik, bel omuriliği boyunca uzanan ve bacaklara yayılan büyük ve kalın bir sinir olan siyatik sinirin sıkışması veya tahribatı sonucunda ortaya çıkan bir problemdir.
Vücudun alt bölgesindeki kasları ve dokuyu kontrol altında tutan bu sinir baskı altında olduğunda; bel ağrısı, kalça ağrısı ve bacağa yayılan şiddetli ağrı, uyuşma, karıncalanma veya güçsüzlük hissi vererek kişinin hayat kalitesini düşürür.
Siyatik genel itibariyle omurga disklerinin sıkışması, omurga daralması, omurga kemiğinin kayması ya da omurga üzerinde oluşan bir tümör gibi durumlar sonucunda ortaya çıkar. Siyatik ağrısını hafifletmek ve uzun vadeli rahatlama sağlamak için doğru tanı ve tedavi yöntemlerinin belirlenmesi önemlidir.
Siyatik Neden Olur?
Siyatik, temel olarak fıtıklaşan bir diskin kaymasından meydana gelse de gelişimine neden olan pek çok etken bulunur.
Siyatik semptomları, çeşitli faktörlerden kaynaklanabilir. Disk herniasyonu, omurga daralması, omurga kayması gibi omurga sorunları, hamilelik, kas spazmları, tümörler veya enfeksiyonlar gibi durumlar siyatik semptomlarına yol açabilir.
Siyatik semptomlarına yol açan yaygın etkenler şu şekildedir:
Disk Herniasyonu
Omurga disklerinin dış bölgesinin zayıflaması ya da yırtılması sonucunda içerisinde bulunan jelatinimsi madde (nucleus pulposus) siyatik sinire baskı yapar hale gelebilir. Bel fıtığı olarak da bilinen bu durum siyatik ağrılarına da sebebiyet verebilir.
Spinal Stenoz
Omurga kanalının daralması, omurilik ve sinir köklerine baskı yaparak siyatik semptomlarına yol açabilir. Kanal daralması, genellikle yaşla birlikte omurga kemiklerinde oluşan dejeneratif değişikliklerle ilişkilidir.
Spondilolistezis
Omurga kemiklerinden birinin diğerine göre eşitsizlik yarattığı ve kaydığı durumlarda, siyatik sinir üzerinde baskı oluşturabilir. Bu durum da siyatik semptomlarına yol açarak kişinin sağlığını etkiler.
Omurga Kırıkları veya Yaralanmaları
Omurga kırıkları veya yaralanmaları, omurilik ve sinir köklerine zarar verebilir ve siyatik semptomlarına yol açabilir.
Gebelik
Gebelik sürecinde artan rahim boyutu ve hormonal değişiklikler siyatik sinire baskı yapabilir, bu da siyatik semptomlarına neden olabilir.
Obezite
Aşırı kilo ya da obez durumu, vücut ağırlığının omurgada stres yaratmasına yol açarak siyatik ağrılarına neden olabilir.
Hareketsiz Yaşam Tarzı
Uzun süre hareketsiz bir şekilde kalmak, bel omurgasının zayıflamasına ve kasların güçsüzleşmesine yol açabilir. Bu süreç, bel ve kalça kaslarının destekleyici gücünü azaltarak omurga üzerindeki stresi artırabilir. Ekseriyetle masa başında uzun saatler boyunca oturan veya fiziksel aktiviteyi yaşam tarzı haline getirmemiş bireylerde siyatik ağrıları görülebilir.
Siyatik Belirtileri
En belirgin semptom olarak bel bölgesinden başlayıp bacak bölgesine kadar yayılan ağrı hissi ile ilişkilendirilen siyatik, çeşitli belirtilerle kendini göstererek kişinin hayat kalitesini düşürür.
Bir diğer sık görülen belirtiler arasında uyluk, baldır ve ayak tabanında gerçekleşen ağrılar bulunur. Bu ağrı türü hastalar tarafından bıçak saplanma ve kramp benzeri bir ağrı hissi olarak tarif edilir.
Bunların yanında bacakta gerçekleşen uyuşma, karıncalanma gibi his kayıpları da siyatik probleminin yarattığı etkilerdendir.
Sinir sıkışmalarının ve ağrı bölgelerinde gerçekleşen stresin seviyesiyle ilişkili olarak sinirin uyardığı kaslarda kuvvet kaybına bağlı fonksiyon kayıpları da gözlemlenebilmektedir.
Bu belirtiler kişiden kişiye değişebilir ve şiddetleri farklılık gösterebilir. Ancak, siyatik belirtileri genellikle belirgin ve rahatsız edici olabilir, bu nedenle doğru tanı ve tedavi için erken reaksiyon almak kişinin gündelik aktivitelerini daha rahat ve ağrısız geçirmesine yardımcı olabilir.
Siyatik Tanısı
Siyatik sorunlarının teşhis edilmesi, alanında uzman bir ortopedistin uygulayacağı fiziksel muayene ile başlar. Bu fiziksel muayene sırasında hastanın sağlık öyküsü değerlendirilerek hastayla bilgi alışverişinde bulunulur.
Kişinin fonksiyonelliğinin değerlendirildiği bir dizi klinik test sonrasında ağrı düzeyi analiz edilir. Fiziksel muayene sonrasında MRG, MR, Bilgisayarlı Tomografi veya diğer medikal izleme teknolojilerinin yardımıyla daha detaylı bir şekilde incelenir.
Radyolojik görüntüleme yöntemlerinin yanında EMG adı verilen teknoloji ile sinir iletim hızı ve sinirler tarafından üretilen elektriksel uyarıları test edilir ve tanı süreci detaylı bir şekilde gerçekleştirilir.
Elde edilen veriler sonucunda problemin seviyesi, hangi aşamada olduğu ve tedavi planının ne olacağı belirlenir.
Siyatik Tedavisi
Siyatik probleminin tek bir tedavi yöntemi yoktur. Farklı ortopedik rahatsızlıklarda olduğu gibi siyatik sorununda da hastanın genel sağlık durumu, hastalığının derecesi ve oluşum nedenine bağlı olarak farklı tedavi tekniklerine başvurulabilir.
Ağrı kesici ve kas gevşetici etkileri bulunan analjezik ilaçlar ile tedavi uygulanan ve genellikle fizik tedavi süreciyle desteklenen uygulanan spinal manipülasyon ve traksiyon tedavisi ile desteklenen bir tedavi süreci yürütülür.
Bu yöntemlerin yanıt vermediği vakalarda cerrahi müdahaleye başvurulur. Lomber laminektomi ile sinir üzerindeki baskının azaltılması sağlanırken, fıtık oluşumunun giderilmesi ya da diskektomi olarak bilinen, diskin kısmen ya da tamamen çıkarılması ile tedavi edilebilir.
Siyatik Ağrısı Nasıl Geçer?
Siyatik ağrısı genel olarak dinlenme, ağrı kesici ve anti-inflamatuar ilaç kullanımı, fizik tedavi ve egzersizlerle hafifletilebilir. Ağrı kesiciler ve anti-inflamatuar ilaçlar, belirtilerin hafifletilmesine ve inflamasyonun minimuma indirgenmesine olanak sağlayabilir. Bunların yanında fizik tedavi ve egzersizler, kasların güçlenmesini, esnekliğini artırılmasını ve omurga üzerindeki baskıyı azaltmasını destekleyerek ağrıları hafifletebilir.
Siyatik Ağrısına Ne İyi Gelir?
Siyatik ağrısının hafifletilmesi için sıcak ya da soğuk kompresler, düzenli uygulanan egzersizler, bel destekleyici ekipmanlar, uygun postürü korumak ve stresi minimuma indirmek gibi yöntemler ağrının hafifletilmesine yardımcı olabilir.
Siyatik Hastalığına Hangi Bölüm Bakar?
Siyatik problemi multidisipliner incelenmesi gereken bir sorundur. Ortopedik belirtiler veren bu problem, Ortopedi ve Travmatoloji bölümünde incelenir, değerlendirilir ve tedavi yöntemleri belirlenir. Gerekli görüldüğü takdirde nöroloji ve radyoloji gibi farklı dalların yardımı alınır. Bu birimler, semptomların nedenini belirlemek ve uygun tedavi planını oluşturmak için çeşitli testler ve muayeneler yapabilirler.
Siyatik ağrınız varsa, bir doktora görünmeniz önemlidir. Doktorunuz, ağrınızın nedenini teşhis edebilir ve sizin için en iyi tedaviyi önerebilir.
11 Haziran 2024 tarihinde Hüma Hastanesi tarafından düzenlendi.