Şaşılık Nedir? Belirtileri, Tanı ve Tedavisi
Şaşılık, çocukluk döneminden yetişkinliğe kadar her yaşta ortaya çıkabilen, doğuştan veya sonradan ortaya çıkabilen gözlerin uyumlu bir şekilde hizalanamaması durumudur.
Tıbbi literatürde strabismus olarak adlandırılan bu görme problemi, kişiye verdiği estetik bozukluğun da ötesinde görsel işlevleri büyük ölçüde etkileyen, sosyal yaşamda özgüven eksikliğine neden olan ve hayat kalitesini düşüren önemli bir sağlık sorunudur.
Şaşılık Nedir?
Sağlıklı bir görme duyusu iki gözün de elde ettiği görüntüyü beyne aktarması ve tek bir görüntü oluşturmasıyla gerçekleşir. Her iki gözün de sağlıklı bir şekilde çalışması ve görüntüleri aynı noktada birleştirmesi görme duyusunun sağlıklı bir şekilde devam edebilmesi için gereklidir.
Her iki gözün de paralel olarak uyum içinde çalışmadığı vakalar ise şaşılık ile ilişkilendirilir. Bu durum, görsel sistemin uyumlu bir şekilde çalışamamasıyla sonuçlanır ve derinlik algısı gibi görme fonksiyonlarını etkileyebilir.
Şaşılık problemi yaşayan kişiler, gözlerinden biri düz bakarken diğer göz yukarıya, aşağıya, içe veya dışa kayar. Daha ileri vakalarda bu durum her iki gözün de kaymasıyla sonuçlanır.
Şaşılığın altında yatan temel nedene bağlı olarak değişebilmekle birlikte bu kaymalar geçici veya kalıcı olabilmektedir.
Şaşılık Belirtileri Nelerdir?
Genel itibariyle çocukluk dönemlerinde gözlemlenebilen bir hastalık olan şaşılık, kişinin estetik görünümünü etkilemenin yanında genel hayat kalitesini de oldukça etkileyen bir durumdur.
Bu sağlık probleminin en temel belirtisi, gözlerin düz bakamamasıdır. Şaşılık problemi yaşayan kişiler belirli bir noktaya baktıkları sırada bir gözleri düz dururken diğer göz kayarak farklı bir açıya çevrilir.
Güneşli ortamlarda gözlerden birini ya da gözlerini birlikte kullanmak için başını bir yana eğmek veya yüzünü bir yana çevirerek bakmak gibi belirtiler şaşılığın gözlemlenebilen ilk belirtilerinden olabilir.
Tüm bunların yanında şaşılık bu belirtilerle de kendini gösterebilir:
- Gözlerin ayrı yöne bakması
- Üç boyutlu görüntünü birleştirememek
- Bulanık görme
- Baş veya yüzün bir yana dönük olması
- Göz sulanması
- Ağrı
- Baş ağrısı
- Çift görme
Şaşılık Neden Olur?
Gözlerin hareket etmesine olanak sağlayan altılı kas gruplarından bir veya birkaçında meydana gelen kuvvet azalması veya artması gibi anormal durumlar sonucunda iki göz arasındaki kas gruplarında uyuşmazlık meydana gelir. Bu uyuşmazlık hem estetik hem fonksiyonel sorunlar yaratarak şaşılığa neden olur.
Şaşılığın ortaya çıkmasına neden olabilecek etkenler ve faktörler şu şekildedir:
- Genetik yatkınlık
- Serebral palsi (beyin felci) hastalığı
- Down sendromu ve diğer kalıtsal kromozom bozuklukları
- Çocukluk döneminde geçirilen kaza, travma ve ateşli hastalıklar
- Beyin tümörleri
- Hidrosefali
- Hipertansiyon
- Diyabet hastalığı
Şaşılık Çeşitleri Nelerdir?
Şaşılık problemi, bireyler üzerinde yarattığı göz kaymasının türüne ve oluşum sebebine kadar temel alan pek çok farklı türü içinde barındırır.
Şaşılığın türlerinden bazıları şunlardır:
İçe Şaşılık (Esotropia)
İçe şaşılık durumunda, gözler içe doğru kayar. Gözlerden biri veya her ikisi de burna doğru bakabilir.
Dışa Şaşılık (Exotropia)
Dışa şaşılık durumunda, gözler dışa doğru kayar. Gözlerden biri veya her ikisi de dışarıya doğru bakabilir.
Yukarı veya Aşağı Şaşılık (Hypertropia veya Hypotropia)
Gözlerden biri diğerine göre yukarıya veya aşağıya doğru kayar.
Açılı Şaşılık (Vertical Phoria)
Açılı şaşılık durumunda, gözlerden biri diğerine göre çapraz bir şekilde kayar.
Sabit veya İntermittent Şaşılık
Şaşılık, bazen sürekli olarak gözlenirken, bazen de belirli durumlarda veya stres altında ortaya çıkabilir.
Doğuştan veya Sonradan Edinilen Şaşılık
Şaşılık, doğuştan gelen bir durum olabilir veya yaşam boyunca edinilmiş olabilir.
Şaşılık Teşhisi Nasıl Konulur?
Şaşılık probleminin teşhis süreci, genellikle bir göz doktoru tarafından gerçekleştirilen belirli muayene ve testlerle uygulanır.
Bu süreç, hastanın şaşılık belirtileriyle ilgili detaylı bir değerlendirmesini içerir. Gözlerin hizalanması, hareketleri, koordinasyonu ve görsel fonksiyonlar dikkatlice incelenir. Ensepeksiyon, ışık testi, kapak kapatma testleri, göz hareketleri izleme testleri ve göz dibi muayeneleri gibi çeşitli testler kullanılabilir.
Bu testlerin sonuçlarına dayanarak, hastanın şaşılık tipi, şiddeti ve nedeni belirlenir. Bu doğrultuda uygun tedavi planı oluşturulur.
ŞaşılıkTedavi Yöntemleri Nelerdir?
Şaşılık probleminin tedavisi, hastanın yaşına, şaşılığın türüne, şaşılığın seviyesine ve problemin ana nedenlerine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Şaşılığın tedavi edilmesinde başvurulan yaygın yöntemler şu şekildedir:
Gözlük veya Kontakt Lensler
Şaşılığın seviyesine bağlı olarak, gözlük ya da kontakt lensler, görsel kusurları düzelterek şaşılığı düzeltebilir veya hafifletebilir.
Göz Egzersizleri
Göz kaslarını güçlendirmeye ve koordinasyonu artırmaya yönelik göz egzersizleri, şaşılık tedavisinde yardımcı olabilir.
Göz Atropin Damlası
Göz atropin damlaları, sağlıklı gözü geçici olarak kapatıp şaşılık gözünü güçlendirmeye yardımcı olabilir.
Göz Kası Cerrahisi
Şaşılık ciddi ve gözlük veya diğer tedavi yöntemleri etkisiz olduğunda, göz kası cerrahisi düşünülebilir. Genel anestezi altında gerçekleştirilen bu cerrahi işlemde, göz kaslarının uzunluğu veya gerilimi değiştirilerek gözlerin hizalanması sağlanır.
HÜMA Hastanesi Göz Sağlığı ve Hastalıkları bölümünde tedavi planı, bireyin durumuna ve ihtiyaçlarına göre kişiselleştirilir. Tedavi süreci genellikle multidisipliner bir yaklaşımla yürütülür ve düzenli takip ve değerlendirmelerle desteklenir.
Şaşılık Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Şaşılık Ameliyatı Sonrası Nelere Dikkat Edilmelidir?
Ameliyat sonrası dikkat edilmesi gerekenler arasında doktorun önerdiği ilaçların düzenli kullanımı, gözlerin korunması için enfeksiyon riskini azaltmak amacıyla temizlik ve hijyen kurallarına uyulması, ve göz doktorunun verdiği talimatlara uyulması yer alır.
Şaşılık Teşhisi Ameliyatı Fiyatı Ne Kadardır?
Şaşılık ameliyatı fiyatı, kişinin genel sağlık durumundan hastalığının seviyesine ve nedenine kadar birçok faktöre bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Tüm bunların yanında ameliyat sırasında kullanılacak yöntemler ve teknolojiler fiyat belirlemede etkilidir.
Hafif Şaşılık Nasıl Geçer?
Hafif şaşılık durumlarında, gözlük, kontakt lens veya göz egzersizleri gibi konservatif tedavi yöntemleri sıklıkla etkilidir. Bununla birlikte, hafif şaşılık durumlarında bile doktora danışmak önemlidir.
Evde Şaşılık Testi Nasıl Yapılır?
Evde şaşılık testi yapmak mümkün değildir. Şaşılık tanısı, genellikle alanında uzman bir göz doktoru tarafından yapılan muayene ve testlerle konulur. Özel eğitim ve ekipman gerektiren bu testler, mutlaka profesyonel sağlık uzmanları tarafından yapılmalıdır.
Şaşılık, görme ve derinlik algısı problemlerine yol açabilecek ciddi bir durumdur. Şaşılığınız varsa, bir göz doktoruna görünmeniz önemlidir.
Göz hastalıkları ile ilgili daha fazla bilgi için aşağıdaki kaynaklara bakabilirsiniz:
- Excimer Lazer Nedir?
- Katarakt Nedir? Belirtileri, Tanı ve Tedavisi
- Göz Tansiyonu (Glokom) Nedir? Belirtileri, Tanı ve Tedavisi
- Çocuklarda Göz Hastalıkları Nelerdir?
11 Haziran 2024 tarihinde Hüma Hastanesi tarafından düzenlendi.