Menisküs Yırtığı Nedir, Belirtileri ve Tedavisi
Aktif hayata sahip olan genç yaştaki insanların ve sporcuların yaygın bir şekilde karşılaştığı problemlerin başında gelen menisküs yırtığı, verdiği acı ve rahatsızlık hissiyle hayatı zorlaştırabiliyor.
Ortopedik rahatsızlıkların pek çoğunda olduğu gibi menisküs yırtığı probleminde de gözlemlenen semptomlar kişinin hayat kalitesini düşürüyor.
Menisküs Yırtığı Nedir?
Diz bölgesindeki eklemlerde konumlanan yarım ay şeklindeki kıkırdak yapı olan menisküsler diz ekleminin stabilitesini mümkün kılmak, şok emilimine olanak sağlamak ve eklemin yüzey alanını genişletmek gibi önemli görevlere sahiptir.
Her iki dizin içerisinde iç ve dış olmak üzere iki adet bulunan bu kıkırdak yapıları, belirli travmatik durumlarla veya zamanla gelişen dejeneratif hastalıklar sonucunda yırtılabilir.
Genellikle sporcuların ve aktif yaşama sahip genç yetişkinlerin yaşadığı bu sağlık sorunu, sporcuların yanı sıra yaşlı bireylerde de görülebilmektedir.
Menisküs Yırtığı Neden Olur?
Menisküs yırtığı, aktif yaşamın ve spor hayatının getirisi olarak darbe veya burkulmaya bağlı olarak gerçekleşebilir. Aktif yaşamın yanı sıra yaşlanma faktörüne bağlı olarak da gelişebilir.
Menisküs yırtığına neden olan etkenler ve faktörler şu şekildedir:
Ani Gelişen Travmalar
Yanlış dönme hareketleri, dizin bükülmesi, dizin üzerine düşme ve benzeri travmatik olaylar menisküs yırtığına sebebiyet verebilir. Özellikle sporcuların yaşadığı bu tür durumlar, menisküs yırtığı riski doğurabilir.
Zamanla Artan Dejenerasyon
Menisküs problemleri yanlızca sporcuların değil, ileri yaştaki insanların da etkilendiği bir problemdir. Yaşlanma süreciyle birlikte, menisküs dokuları zayıflayarak daha kolay yırtılabilir hale gelebilir. Bu dejeneratif problemler zamanla menisküs yırtığına sebebiyet verebilir.
Diz Kireçlenmesi
Diz kireçlenmesi, diz eklemindeki kıkırdak dokusunun zayıflaması ve aşınmasıyla gerçekleşir. Bu durum da menisküs yırtığına neden olarak kişilerin yaşam kalitesini düşürebilir.
Menisküs Yırtığı Belirtileri
Menisküs yırtığı probleminin yaygın belirtilerinin en başında diz bölgesinde yer alan eklemlerde duyulan yoğun ağrı hissi gelir. Bu yoğun ağrı hissini fonksiyon kayıpları, hissizlik, kilitlenme ve takılma hissi takip eder.
İlk aşamalarda hafif bir ağrı ile başlayan menisküs zaman içerisinde hareket kısıtlılığına yol açarak hayatı zorlaştırır.
Bu probleme sahip olanlar merdiven çıkmakta veya inmekte zorlanmanın yanı sıra arabaya inip binme gibi günlük aktivitelerde zorlandıklarını belirtmiştir.
Menisküs yırtığı probleminin diğer belirtileri şu şekildedir:
- Şişlik ve ödem
- Ağrı ve acı
- Hareket güçlüğü
- Bacak kaslarında hissizlik
- Dizi bükme ve hareket ettirmede zorlanma
- Hareket ettirirken dizden ses gelmesi
- Kilitlenme veya bir noktada takılma
Menisküs Yırtığı Nasıl Geçer?
Menisküs yırtığının tedavi süreç yırtığın büyüklüğüne ve yarattığı etkiye bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Tedavi planını belirlerken yaş, hareket seviyesi ve genel sağlık durumu gibi faktörler birlikte değerlendirilir ve kişinin özel durumuna uygun bir yaklaşım benimsenir.
Menisküs yapısının dış kısmında sorun olan belirli vakalarda kendi kendine iyileşmeler gözlemlenebilse de bu durum çok nadirdir. Menisküs yapısının iç ve dış kısmında gerçekleşen yırtılmalarda cerrahi yöntemlere başvurulsa da her zaman ilk seçenek olarak değerlendirilmez.
Öncelikle fiziksel aktivitelerin kısıtlandığı bir döneme girilmesi gereken bu süreçte belirli periyotlarla soğuk kompres uygulaması tavsiye edilir. Ağrı ve şişlik geçene kadar, genellikle 2-3 gün boyunca her 3-4 saatte bir 15-20 dakika içinde soğuk kompres uygulamak fayda sağlayabilir.
Bu yaklaşımların fayda göstermediği ve duyulan ağrı ve acının artması halinde cerrahi yöntemler bir seçenek olarak değerlendirilebilir.
Menisküs Yırtığı Dereceleri
Menisküs yırtıkları, diz ekleminde yer alan ve menisküs adı verilen kıkırdakımsı dokunun yırtılmasıyla meydana gelir. Bu yırtıklar, yırtığın şekline ve yerine bağlı olarak çeşitli türlere ayrılır ve her bir türün belirgin özellikleri vardır.
Farklı türde menisküs yırtılmalarının sınıflandırılması şu şekildedir:
Dik (Vertikal) Yırtık
Menisküs dokusunun eklem yüzüne dik bir şekilde yırtıldığı yırtık türüdür. Bu yırtıklar genellikle menisküsün ortasından başlayarak dışarıya veya içeriye doğru uzanabilir.
Uzunlamasına (Longitudinal) Yırtık
Menisküs dokusunun uzunlamasına yönünde yırtıldığı yırtık türüdür. Bu yırtıklar genellikle menisküsün kenarından ortasına doğru uzanabilir.
Enine (Radial-Transvers) Yırtık
Menisküs dokusunun eklem yüzüne dik değil, enine veya radyal (merkezden dışarıya doğru) yönde yırtıldığı yırtık türüdür. Bu yırtıklar genellikle menisküsün dış kenarından içe doğru veya iç kenarından dışa doğru yayılabilir.
Paralel (Horizontal) Yırtık
Menisküs dokusunun eklem yüzüne paralel olarak yırtıldığı yırtık türüdür. Bu yırtıklar genellikle menisküsün iç bölgesinde görülür ve eklem yüzüne yakın seyreder.
Oblik (Eğik) Yırtık
Menisküs dokusunun eğik veya çapraz bir şekilde yırtıldığı yırtık türüdür. Bu yırtıklar genellikle dik veya uzunlamasına yırtıklarla birlikte görülür ve menisküsün kenarından başlayarak içeri veya dışarı doğru yayılabilir.
Menisküs Yırtığı Nasıl Teşhis Edilir?
Ortopedi ve Travmatoloji bölümünde gerçekleştirilen belirli klinik muayeneler sonucunda menisküsün bulunduğu eklem hattı boyunca hassasiyet olup olmadığı kontrol edilir. Sağlık öyküsünün de değerlendirildiği bu aşamada gerekli görüldüğü takdirde MR, Röntgen ve Artroskopi gibi radyolojik görüntüleme yöntemlerine de başvurulabilmektedir.
Menisküs Yırtığı Ameliyatı
Menisküs ameliyatı hastanın genel sağlık durumuna, yaşına ve yırtığın seviyesine bağlı olarak farklı şekillerde uygulama tekniklerine sahiptir.
Menisküs yırtığı ameliyatında başvurulan yöntemler şu şekildedir:
- Farklı bir menisküs dokusunun nakledildiği menisküs transplantasyonu işlemi,
- Parsiyel menisektomi: Yalnızca yırtık dokunun çıkarılmasını içeren parsiyel menisektomi,
- Yırtık dokuların birbirine dikilmesini içeren menisküs tamiri işlemi,
- Menisküs dokusunun tamamının çıkarılmasını içeren total menisektomi işlemleri, menisküs yırtığı ameliyatlarında tercih edilen yöntemlerin başında gelir.
Seçilen tekniğe bağlı olarak ameliyat sürelerinin de uzayıp kısaldığı bu işlemler, en az 15-30 dakika en çokta 1 saat olmak üzere bir süreye sahiptir.
Menisküs Yırtığı Ameliyatı Sonrası Nelere Dikkat Edilmeli?
Menisküs yırtığı ameliyatları sonrasında belirlenen kontrol muayenelerine mutlaka uyulmalıdır. Bu kontrol muayeneleri ameliyat edilen bölgenin incelenmesini ve değerlendirilmesini içerir. Bu süreçte dize verilen yük minimuma indirilmeli, egzersiz programlarıyla iyileşme süreci desteklenmelidir. Menisküs ameliyatından sonra pansumanla kapatılan yaranın su ile temas etmemesine dikkat edilmeli, duş alırken ameliyat bölgesi su geçirmeyen bir malzemeyle kapatılmalıdır.
Menisküs, diz ekleminin sağlıklı işleyişi için hayati önem taşır. Menisküs yırtığı yaşıyorsanız, bir doktora görünmeniz ve tedavi seçenekleriniz hakkında konuşmanız önemlidir.
1 Temmuz 2024 tarihinde Hüma Hastanesi tarafından düzenlendi.