Koah Hastalığı Nedir?
Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı kelimelerinin baş harfleri ile adlandırılan Koah hastalığı, akciğerleri etkileyen ve nefes almayı zorlaştıran bir kronik solunum hastalığıdır. Nefes alma ile birlikte akciğerlere dolan temiz hava bronşlar tarafından emilir ve temiz hava içerisinde yer alan oksijen, kan ile dokulara ulaştırılır. Koah hastalığının oluştuğunda bronşlar tıkanarak akciğer kapasitesinin büyük oranda azalmasına neden olur. Bu durumda alınan temiz hava akciğerlerden yeteri kadar emilemez, dolayısıyla kan ile dokulara yeterli oksijen iletimi sağlanamaz. KOAH, genellikle sigara içimi, hava kirliliği ve diğer toksik maddelere uzun süre maruz kalan kişilerde görülür. KOAH’ ın akciğerde yarattığı değişiklikler diğer hastalıklara da sebep olabilmektedir. Bu yüzden KOAH hastası olan kişilerde bu hastalığa Amfizem ve kronik bronşit gibi tanılar da eşlik edebilir.
Koah Tanısı Nasıl Konur?
KOAH tanısı kişinin muayenesi sonrası şikayetleri de göz önünde bulundurularak konulur. Tanı için birden fazla test yapılabilir.
Doktor, hastanın semptomları, sigara içme geçmişi ve maruz kaldığı risk faktörleri hakkında ayrıntılı bilgi toplar.
Doktor, hastanın akciğerlerini dinler, nefes alışverişini inceleyerek ve semptomları değerlendirerek KOAH belirtilerini araştırır.
Spirometri adı verilen bir test, akciğerlerin işlevini değerlendirir ve KOAH tanısı için temel bir araçtır. Bu test, hastanın nefes alabilme kapasitesini ölçer. Uzun dönemli nefes darlığı, öksürük ve balgam şikayeti olan, sigara kullanma öyküsü bulunan hastaların solunum hacimleri ve havanın solunma hızı tespit edilerek, tanının konmasında ve diğer akciğer hastalıklarından ayrıştırılmasında büyük önem taşımaktadır.
Bazı durumlarda, akciğerlerin röntgen veya bilgisayarlı tomografi (BT) taramalarıyla incelenmesi gerekebilir. Bu, diğer akciğer sorunlarını dışlamak ve amfizem gibi koah komplikasyonlarını değerlendirmek için yapılır.
Kan gazı analizi, hastanın oksijen ve karbondioksit seviyelerini değerlendirir. Bu test, hastanın akciğer işlevini daha ayrıntılı bir şekilde değerlendirmeye yardımcı olabilir.
Bazen başka testler de kullanılabilir, özellikle KOAH ile ilişkilendirilen diğer tıbbi durumları dışlamak veya değerlendirmek amacıyla yapılır.
Bu testler, hastanın akciğer işlevini değerlendirmek ve KOAH’ın varlığını teyit etmek için önemlidir. Tedavi, tanının ardından hastanın semptomlarını hafifletmeyi ve hastalığın ilerlemesini yavaşlatmayı amaçlar.
Koah Hastalığı Belirtileri Nelerdir?
Kalıcı akciğer hasarı oluşuncaya dek genellikle belirtilere sebep olmaz. Balgamlı öksürük ve harekete bağlı nefes darlığı ve göğüste yaşanan enfeksiyonlarda ki artış KOAH’ın erken habercisi olabilir.
Hastalıkta yaşanabilecek diğer belirtiler şunlardır:
- Özellikle fiziksel aktiviteler sırasında nefes darlığı
- Geçmeyen ve balgam içeren inatçı öksürük
- Göğüste hırıltı
- Grip ve zatürre gibi solunum yolu enfeksiyonlarında artış
- Enerji kaybı
- Ayak bilekleri ve bacaklarda şişlik oluşması
- İlerleyen aşamalarında kilo kaybı
- Hızlı nefes alma (taşipne)
- Cildin mavimsi renk değişikliği (siyanoz)
- Depresyon
- İstenmeyen kilo ( ilerleyen aşamalarda )
Koah Hastalığı Nedenleri Nelerdir?
- Koah çoğunlukla uzun süreli sigara içimi ve diğer solunum yolu tahriş edicilerine maruz kalma sonucu gelişen bir hastalıktır. KOAH’ın diğer başlıca nedenleri şunlar olabilir:
- Sigara ve diğer tütün ürünleri hastalığın en önemli nedenidir. Sigara dumanı, akciğerleri tahriş eder, iltihaplanmaya yol açar ve hava yollarının daralmasına neden olur.
- Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılan araştırmalara göre, İç veya dış mekânda solunan hava kirliliği (özellikle ince partikül maddeler) hastalığın gelişimine katkıda bulunabilir.
- Kimyasal maddelere veya tozlarına işyerlerinde maruz kalmak, hastalık riskini artırabilir. Özellikle kömür madenciliği, metal işleri ve ağır sanayi gibi sektörlerde çalışanlar etkilenebilir.
- Genetik yatkınlık, hastalık riskini artırabilir.
- Kronik solunum yolu enfeksiyonları, hastalığın gelişiminde etkili olabilir.
- Astımın kötü bir şekilde yönetilmesi veya tedavi edilmemesi, hastalığın riskini artırabilir.
- Yaşlanma, akciğer fonksiyonlarının azalmasını etkileyebilir.
Koah Hastalığı Evreleri Nelerdir?
Hastalık; hastalığın şiddetini ve ilerlemesini belirlemek için kullanılan bir evreleme sistemi olan dört temel evrede sınıflandırılır. Bu evreler, hastalığın ne kadar ilerlediğini anlamak ve uygun tedavi seçeneklerini belirlemek için doktorlar tarafından kullanılır. Hastalığın evreleri şunlardır:
Hafif Evre: Yoğun tempolu işlerde ya da merdiven çıkma, yük taşıma gibi efor gerektiren aktiviteler sırasında ortaya çıkabilen nefes darlığı belirtisi görülür. Solunum fonksiyon testleri, hafif hava yolu daralması gösterir.Bu evre hastalığın başlangıç evresi olarak da bilinir.
Orta Evre: Gece uykusunu bölmeyen ancak basit günlük işler sırasında nefes darlığı gelişmesine neden olan evredir. Solunum fonksiyon testleri daha fazla hava yolu daralması gösterir.
Ağır Evre: Nefes darlığı şikayetinin gece uykusunu dahi böldüğü, solunum sıkıntısına bağlı gelişen halsizlik probleminin günlük işleri yapmayı engellediği hastalık evresidir. Solunum fonksiyon testleri ciddi hava yolu daralması gösterir.
Çok Ağır Evre: Bu evrede nefes almak son derece güçleşir, kişi ev içerisinde dahi yürümekte zorlanır ve dokulara yeterli oksijenin iletilememesi nedeniyle çeşitli organlarda rahatsızlıklar meydana gelir. İlerleyen akciğer hastalığına bağlı olarak kalp yetmezliği gelişebilir ve bu durumda hasta hayatını oksijen desteği olmadan sürdüremeyecek hale gelir.
Koah Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
KOAH’ta oluşan akciğer hasarı bir defa meydana geldikten sonra iyileştirilebilir veya geri döndürülebilir değildir. Fakat yapılan tedaviler, hastalığın belirtileri hafifletilebilir, hastalığa bağlı komplikasyonlar ortadan kaldırılabilir veya hızlı seyreden hastalığın yavaşlamasına yardımcı olabilir. Tedavi, yaşam kalitesinin artırılması amacıyla bir dizi yaklaşım içerir. Tedavi yöntemleri şunlar olabilir:
Sigara içen hastalar için en önemli adım sigarayı bırakmaktır. Sigara içmeye devam etmek hastalığın ilerlemesini hızlandırabilir. KOAH hastası bir kişiye hangi tedavi uygulanırsa uygulansın, sigarayı bırakmadığı sürece akciğerdeki fonksiyon kayıpları hızla azalmaya devam edecektir. Sigarayı bırakan hastanın akciğer fonksiyonlarındaki düşüş hemen hemen yarıya iner ve sigaraya bağlı tıkanıklıkların (balgam vs gibi) azalmasını sağlar.Doktorlar ve destek grupları, sigara bırakma programlarına katılmaları konusunda hastalara yardımcı olabilir.
Semptomları hafifletmek ve akciğerlerin işlevini artırmak için çeşitli ilaçlar kullanılır. Bu ilaçlar arasında bronkodilatörler (inhalerler), kortikosteroidler ve antienflamatuar ilaçlar bulunur.
Solunum rehabilitasyon programları, egzersiz, solunum teknikleri ve hastalık yönetimi eğitimini içerir. Bu programlar, nefes darlığını azaltmaya ve yaşam kalitesini artırmaya yardımcı olabilir.
İlerlemiş KOAH’ı olan hastalar için oksijen tedavisi, vücudu daha fazla oksijenle desteklemek amacıyla kullanılır.
Alevlenmeler (akut exacerbasyonlar), semptomların hızla kötüleştiği durumları ifade eder. Bu dönemlerde ilaç tedavisi ve bazen hastane yatışı gerekebilir.
Bazı hastalar için ameliyat (akciğer hacmi azaltma cerrahisi veya akciğer nakli gibi) bir seçenek olabilir.
Pulmoner Rehabilitasyon Tedavisi: Orta ve ileri derece KOAH’a sahip olan kişiler nefes darlığına bağlı sebeplerle (yürürken veya hareket ederken zorlanma gibi) evden çıkmayı istemiyorlar ve bu durum kişinin kaslarının zayıflamasına sebep oluyor. Orta ve ileri KOAH’a sahip olan kişilere pulmoner rehabilitasyon tedavisi önerilmektedir. Bu tedavi yöntemi ile hastanın nefes alıp vermesi düzene sokuluyor ve bunun yanı sıra basit harekteler yaptırılarak kişinin kaslarının güçlendirilmesi sağlanıyor.
Tedavi, hastalığın evresine ve semptomların şiddetine bağlı olarak belirlenir. Her hastanın tedavi planı farklı olabilir. Tedaviye sadık kalmak, sigara içmemek ve sağlıklı yaşam tarzı değişiklikleri, hastalığın kontrol altına alınmasına yardımcı olur. Tedavi, hastaların yaşam kalitesini artırabilir ve hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilir. Bu nedenle doktor tavsiyelerine uyum önem arz eder.
Sağlık hizmetlerimizden faydalanmak ve uzman hekimlerimizden randevu almak için Online Randevu Talebinde bulunabilirsiniz.
28 Şubat 2024 tarihinde Hüma Hastanesi tarafından düzenlendi.