Kalp Krizi Nedir, Belirtileri ve Tedavisi
Kalp krizi, yaşamsal fonksiyonlarımızı sorunsuz bir şekilde sürdürebilmemizi mümkün kılan en önemli organlardan biri olan kalpte meydana gelen ve genellikle aniden gerçekleşen ciddi bir durumdur.
Miyokard enfarktüsü ya da bilinen adıyla kalp krizi, kalbin belirli bir bölgesine oksijenin ulaşamaması sonucunda gerçekleşir.
Kalp krizi, kan akışının kesilmesiyle sonuçlandığı için, kan akışının sorunsuz bir şekilde devam etmesi hayati önem taşır. Kan akışının sağlanamadığı vakalarda ciddi hasar gerçekleşebilir ve riskler ortaya çıkabilir.
Kalp krizi riskini minimize etmek adına sağlıklı bir yaşam tarzı, düzenli egzersiz ve düzenli sağlık kontrolü önemlidir.
Kalp Krizi Nedir?
Tıbbi literatürde “miyokard enfarktüsü” olarak da geçen, kalbin belirli bir bölgesine yeterli oksijen ulaşmaması sonucu oluşan kalp krizi, yaşamsal fonksiyonları tehdit eden ciddi bir sağlık sorunudur.
Kalbe oksijen ve besin taşıyan koroner arterlerde meydana gelen daralma veya tıkanma gibi problemlerin neden olduğu bu durum, kalp kasının hasar görmesiyle sonuçlanır.
Kalp kasının oksijensiz kalması ve kriz durumu, şiddetli göğüs ağrısı ve göğüs sıkışması gibi belirtiler göstererek alarm verir.
Kalp krizi riskini azaltmak adına, sağlıklı bir yaşam tarzı benimsenmeli, düzenli egzersiz yapmalı, sağlıklı beslenmeli, ideal kiloyu korumalı ve zararlı alışkanlıklardan uzak durulmalıdır. Kalp krizi riski taşıyan kişilerin düzenli sağlık kontrollerini yapmaları ve kalp sağlığını korumak için belirli periyotlarla muayene olmaları önerilmektedir.
Kalp Krizi Neden Olur?
Kalp krizi, koroner damar olarak da bilinen kalp damarlarının tıkanmasıyla meydana gelir. Peki, bu damarların tıkanmasına neden olan etkenler nelerdir?
Kalp damarları, zaman içerisinde kanda dolaşan kolesterol ve yağların damar içerisinde birikmesiyle daralmaya, sıkışmaya ve sertleşmeye başlar. Kalp krizinin en belirgin nedenleri bunlardır.
Kalp krizine neden olan diğer etkenler ve faktörler şu şekildedir:
- Ateroskleroz
- Yüksek tansiyon (hipertansiyon)
- Yüksek kolesterol
- Sigara içmek
- Obezite
- Diyabet
- Hareketsiz yaşam tarzı
- Stres
- İleri yaş
- Ailede kalp krizi öyküsü
- Yüksek tansiyon ilaçları
- Kötü beslenme alışkanlıkları (yüksek yağlı, yüksek tuzlu ve işlenmiş gıdaların tüketimi)
- Aşırı ilaç kullanımı
- Aşırı alkol kullanımı
- Kronik böbrek hastalığı
- Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH)
- Uyku apnesi
- Bağ dokusu hastalıkları (örneğin, romatoid artrit)
- Gebelik (özellikle preeklampsi gibi komplikasyonlarla birlikte)
- Kırmızı et ve işlenmiş et tüketimi
- İnflamatuar hastalıklar (örneğin, lupus)
- Psikososyal faktörler (örneğin, depresyon, sosyal izolasyon)
- İnme öyküsü
- Genetik yatkınlık
- Polikistik over sendromu gibi hormonal dengesizlikler
- Bağışıklık sistemi bozuklukları
- Anemi (kansızlık)
- Ağır metal maruziyeti (örneğin, kurşun veya cıva)
- İnflamasyon
- Hipoksi (kandaki oksijen eksikliği)
- Hava kirliliği ve iklim değişiklikleri
- Kardiyomiyopati gibi kalp kası hastalıkları
Kalp Krizi Nasıl Olur?
Kalp krizi, kalbin belirli bir bölgesine yeterli oksijen ulaşmaması sonucunda oluşan ciddi ve hayati bir durumdur. Koroner arterlerin tıkanması veya daralması nedeniyle meydana gelen bu sorun, koroner arterde plak oluşumu veya tıkanma meydana geldiği takdirde, krize neden olur.
Kalp kası sürekli olarak oksijen ve besinlere ihtiyaç duyar. Ancak, koroner arterlerdeki tıkanma nedeniyle kalbe yeterli kan akışı sağlanamazsa, kalp kası oksijensiz kalır ve bu durum kalp krizine yol açar.
Kalp Krizi Ne Kadar Sürer?
Kalp krizinin ne kadar süreceği, pek çok faktöre bağlı olarak değişkenlik gösterebilir ve kişiden kişiye değişebilir. Kalp krizinin süresi, krizin şiddeti, tedaviye erişim hızı ve tedavi yöntemleri gibi faktörlerin yanı sıra kişinin genel sağlık durumu ve kalp krizi sırasında alınan önlemler de etkili olabilir.
Kalp krizi sırasında belirtiler yaklaşık 10-15 dakikalık bir periyotta şiddetli göğüs ağrısı ile kendini gösterir. Kalp krizinin süresi, tıkanmış olan arterin ne kadar uzun kapalı kaldığına, kalp kasının hasar derecesine ve kişinin ne zaman tıbbi yardım aldığına bağlı olarak değişebilir.
Bazı durumlarda, belirtiler hafif olabilir ve kişi fark etmeyebilir. Bu nedenle, kalp krizi belirtileri gösteren bir kişinin derhal tıbbi yardım alması çok önemlidir.
Kalp Krizi Belirtileri
Kalp krizi anında belirtiler değişiklik gösterebilir, öyle ki bazen hiç belirti olmaksızın kalp krizi geçirilebilir. Belirti görüldüğünde ise hafif ya da şiddetli göğüs ağrısı, nefes darlığı, çene, boyun, sırt, kol veya omuzda ağrı, mide bulantısı, sersemlik hissi veya anormal şekilde yorgunluk kalp krizi belirtisi olarak hissedilebilir.
Kalp krizi, kimi zaman belirtilerle farkına varılabilen bir süreç olsa da, kimi zaman hiçbir belirti olmaksızın gerçekleşebilir. Bu sebeple, vücudumuzun verdiği reaksiyonları çok iyi okumalı, gerektiğinde uzman görüşüne başvurulmalıdır.
Yaygın bir şekilde farklı nedenlerle ilişkilendirilen yorgunluk ve sırt ağrıları gibi belirtiler, gereğinden uzun sürdüğü takdirde mutlaka muayene olunmalıdır.
Kalp krizinin yaygın belirtileri şu şekildedir:
- Göğüs ağrısı veya rahatsızlık
- Nefes darlığı
- Terleme
- Baş dönmesi veya baş ağrısı
- Bulantı veya kusma
- Omuz, boyun, sırt veya kolların ağrısı
- Mide yanması veya sindirim sorunları
- Çene ağrısı veya sıkışma hissi
- Sol kola yayılan ağrı
- Genel halsizlik ve yorgunluk
- Kalp atışlarında düzensizlik veya hızlanma
- Ani terleme
- Çarpıntı hissi
- Ciltte solgunluk veya solunum güçlüğü
- Ani ve şiddetli baş dönmesi
Bu belirtilerin kişiden kişiye farklılık gösterdiği unutulmamalı, belirtilerden herhangi biri gözlemlendiği takdirde uzman yardımına başvurulmalıdır.
Kalp Krizi Anında Ne Yapılmalı?
Kalp krizi atağı sırasında gerçekleştirilen hızlı ve etkili müdahaleler, kişinin hayatta kalma şansını artırarak krizi atlatmasına neden olur.
Kalp krizi anında yapılması gereken işlemler sırasıyla şu şekildedir:
Acil Yardım Çağırın
İlk belirtiler gözlemlendiğinde derhal acil yardım numarası aranmalı ve açık bir şekilde durum anlatılmalıdır.
Kişiyi Rahat Bir Yere Yatırın
Kalp krizi geçiren kişinin sırtını ve başını destekleyerek rahat bir yere yatırın ve derin nefes almalarını sağlayın.
Aspirin Verin
Aspirin alerjisi bulunmayan hastaya, su ile birlikte kan pıhtılarını engelleme potansiyeli bulunan aspirin verin ve yuttuğundan emin olun.
Kişiyi Takip Edin
Kalp krizi geçiren kişinin bilincini ve solunumunu sürekli olarak izleyin. Eğer kişi bilinç kaybederse, yan yatırın ve solunumunu kontrol edin.
Kan Dolaşımını Destekleyin
Acil yardım ekibi bölgeye ulaşana kadar kalp krizi geçiren kişinin vücut sıcaklığını düşürmek için giysilerini gevşetin ve vücudunu serinletin.
Kalp Krizi Tanısı Nasıl Konur?
Kalp krizi, teşhisinin hızlı yapılması gerek belki de en önemli hastalıkların başında gelir. Kalp krizini erkenden teşhis etmek demek bir hayatı kurtarmak demektir. Belirti şikayetlerle hastaneye başvuran kişilerin, kan basıncı, ritim, solunum gibi hayati önem arz eden fonksiyonları gözlenir. Bu değerlendirmeler sonrasında kesin tanı konulması için radyolojik ve cerrahi yöntemlere başvurulur.
Kalp krizi tanı sürecinde başvurulan yöntemler şu şekildedir:
- Kalp MR
- Elektrokardiyogram (EKG)
- Troponin
- kreatin kinaz
- Koroner anjiyografi
- Anjiyogram
- C-reaktif protein (CRP)
- Fibrinojen
- Homosistein
- Lipoproteinler
- Trigliseritler
- Beyin natriüretik peptidi (BNP)
- Protrombin
Kalp Krizi Tedavi Yöntemleri
Kalp krizi şüphesi, ertelenmeyecek kadar önemlidir. Bu nedenle, kalp krizi belirtileriyle uzman yardımına başvuran kişilerin, gerekli müdahaleler uygulandıktan sonra süreci kardiyoloji doktoru ile yürütmesi gerekir.
Alanında uzman bir kardiyoloji doktoru, gerekli değerlendirmeleri yapıp teşhis koyduktan hemen sonra hastanın durumuna bağlı olarak belirli tedavi yöntemlerini uygular.
Risk taşıyan kişinin probleminin seviyesine, kişinin genel sağlık durumuna ve yaşına bağlı olarak tedavi yöntemine karar verilir.
Kalp krizi tedavisinde uygulanan tedavi süreçleri şunlardır:
Stent
Tıkanıklığı gidermek ve damarın açık kalmasını sağlamak için stent yerleştirilebilir.
Bypass Ameliyatı
Ciddi tıkanıklıklarda veya diğer tedavilerin etkisiz olduğu durumlarda, kalp bypass ameliyatına başvurulabilir.
Kalp Kapağı Ameliyatı
Kalp damarlarına cerrahi müdahale kararı verilen hastalarda ek olarak kapak hastalığı da varsa kapak tamiri ya da değişimi aynı anda yapılır.
Kalp pili
Kalp pili, deri altına yerleştirilen bir cihazdır. Kalbin normal bir ritmini sürdürmesine yardımcı olmak için tasarlanmıştır. Bazı kalp krizi geçiren hastalarda kısa ve ya uzun dönemde farklı pillere gereksinim duyulabilir.
İlaç Tedavisi
Kan pıhtılarına karşı trombolitik ilaçlar verilebilir veya kalp kateterizasyonu ile tıkalı damarlar açılabilir.
Kalp krizi belirtileri yaşıyorsanız hemen 112’yi arayın. Ambulans gelene kadar sakin kalmaya çalışın. Kardiyoloji Bölümümüzden randevu alın ve kalp sağlığınızı kontrol etmeyi unutmayın.
30 Haziran 2024 tarihinde Hüma Hastanesi tarafından düzenlendi.