Egzama Nedir, Neden Olur? Belirtileri ve Tedavisi
Atopik dermatit veya bilinen adıyla egzama, ciltte meydana gelen en yaygın kronik inflamatuar hastalıkların başında gelir. Genellikle çocukluk döneminde başlayan ve yetişkinlikte de devam edebilen bir hastalık olan bu sağlık problemi, cilt bariyerinin zayıf düşmesi ve bağışıklık sisteminin aşırı tepki vermesi sonucu ortaya çıkar.
Ciltte kaşıntı ve pullu deri döküntüsü gibi belirtilerle ortaya çıkabilen bu sağlık problemi, hem fizyolojik hem de psikolojik olarak etkileyici olabilir. Fizyolojik olarak hissedilen kaşıntı ve ağrı, günlük aktiviteleri sınırlayabilir ve uyku kalitesini düşürebilir. Belirtileri, ciltteki tahriş ve iltihaplanma nedeniyle rahatsızlık ve acıya neden olabilir, bu da kişinin yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir.
Bunların yanı sıra, egzama gibi kronik cilt rahatsızlıkları, psikolojik etkilere de neden olabilir. Kaşıntı ve estetik kaygılar, kişinin özgüvenini olumsuz yönde etkileyebilir.
Bu nedenle, HÜMA Hastanesi Dermatoloji (Cildiye) bölümünde hem fiziksel hem de duygusal iyilik hali göz önünde bulundurularak bütünsel bir tedavi yaklaşımı benimsenir.
Egzama Nedir?
Egzama problemi, cildin en üst tabakası olan epidermis tabakasını etkileyen kronik bir cilt hastalığıdır. Vücudumuzda dış etkenlere karşı bir koruyucu bariyer görevi gören cildimiz, egzama gibi durumlarda savunmasız kalabilir.
Genel olarak kaşıntı, kızarıklık, kuruluk ve kabarcıklarla ilişkilendirilir. Belirtiler dönemsel olarak ortaya çıkabilir ve belirtiler şiddetli yaşandığında ciltte kalınlaşma ve çatlaklar oluşabilir.
Yaşam kalitesini olumsuz anlamda etkileyebilecek kadar önemli olan bu durum, kesin bir tedavi ile giderilemese de uygun tedavi ve cilt bakımı ile semptomların kontrol altına alınması mümkündür.
Bu nedenle, egzama semptomları yaşayanların bir dermatolog veya uzman bir sağlık profesyoneline danışması önemlidir.
Egzama Neden Olur?
Problemin ortaya çıkmasına neden olan genetik yatkınlıklardan çevresel faktörlere kadar birçok neden bulunur.
En yaygın karşılaşılan neden ailede bulunan egzama öyküsü olsa da, stres ve çevresel etkenler de bu sağlık probleminin oluşmasında rol oynar. Genellikle küçük yaşlarda başlayan bu sağlık problemi, yetişkinlik döneminde de görülebilmektedir.
Neden olan etkenler şu şekilde sıralanabilir:
- Bağışıklık sistemi düşüklüğü
- Genetik
- Makyaj ve cilt bakım ürünleri
- Deterjan, sabun ve parfüm gibi kimyasallar
- Kuru ve soğuk hava
- Çevresel faktörler
- Alerjenler
- Polen ve küfler
- Gıda alerjileri
- Birtakım metaller
- Ortamdaki hava kirliliği
- Stres ve kaygı
Gibi faktörler, egzama belirtilerinin kendini göstermesine veya daha fazla şiddetlenmesine neden olabilir. Semptomları kontrol altına almak için tetikleyici faktörlerden kaçınmak ve gerektiği takdirde tıbbi tedavi almak önemlidir.
Egzama Belirtileri Nelerdir?
Ciltte çeşitli belirtilerle kendini gösteren kronik bir cilt problemidir. Bu belirtiler; probleminin türüne, şiddetine ve kişinin yaşına bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Genel itibariyle egzamanın belirtileri şu şekildedir:
- Ciltte meydana gelen yoğun hassasiyet
- İltihap ya da cilt enfeksiyonu
- Göz çevresinin koyulaşması
- Ciltte kuruma ve çatlama
- Şişmiş cilt döküntüleri
- Kaşıntı
- Ciltte kabuklaşma ve şişlik
- Avuç içlerindeki cilt kırışıklıkları
- Ciltte oluşan çizik benzeri izler
Egzama Çeşitleri Nelerdir?
İnflamatuar bir cilt hastalığı olan egzamanın birden fazla türü mevcuttur. Her biri farklı nedenlerle ortaya çıkabilen bu türlerin birbirinden farklı semptomları bulunur.
En yaygın türleri şu şekildedir:
Atopik Dermatit
Atopik egzama, diğer adıyla atopik dermatit, egzamanın en yaygın türlerinden biridir. Özellikle çocukluk döneminde başlayan bu tür, yetişkinlik evresinde de devam edebilir. Atopik egzama, cildin kuru, kaşıntılı, kırmızı ve iltihaplı olmasına neden olur.
Kontak Dermatit
Kontak dermatit, cildin belirli maddelerle doğrudan teması sonucu oluşan bir türdür ve irritan kontak dermatit ve alerjik kontak dermatit olarak ikiye ayrılır. Sabunlar, deterjanlar, çözücüler veya diğer kimyasallar gibi tahriş edici maddelerle temas bu türün başlıca nedenlerindendir.
Seboreik Dermatit
Seboreik dermatit, cildin yağlı ve saçlı bölgelerinde görülen, kronik ve iltihaplı bir cilt hastalığıdır. Yaygın olarak saç derisinde, yüz, kulaklar, göğüs ve sırtın üst kısmında görülür.
Asteatotik Egzama
Asteatotik egzama, cildin aşırı kuruması nedeniyle oluşan bir türdür.. Özellikle kış aylarında, düşük nem ve soğuk hava koşulları nedeniyle daha sık görülür ve semptomları şiddetlenir.
Egzama Tanısı Nasıl Konur?
Hastalığın tanı süreci birtakım fiziki muayene ve yama testlerini içerir. Yama testinde teşhis edilen alerjenler, alanına uzman dermatologlar tarafından değerlendirilir ve bu değerlendirmeler ışığında teşhis konulur.
Bu test sırasında, hastanın sırt bölgesine düşük konsantrasyonlarda alerjen maddeler yapıştırılır ve 48 ile 72 saat gözlemlenir. Bu süre zarfında, hastanın aktif olmaması, duş almaması önemlidir. Test sonuçları incelendiğinde, test bölgesinde kabarma, sulanma ve kızarıklık gibi belirtiler varsa, bu alerjen maddelere karşı ciltte alerjik bir tepki olduğu tespit edilir.
Tanı sürecinde hastanın semptomları, tıbbi öyküsü ve ciltteki bulgular da dikkate alınır.
Nasıl Geçer ve Tedavisi Nasıl Yapılır?
Tedavisi, semptomları hafifletmeyi ve cildin genel durumunu iyileştirmeyi hedefler. Bu genellikle nemlendirici kremler veya merhemler kullanarak cilt bakımını içerir. Ayrıca uzman kontrolünde reçete edilmiş kortikosteroid kremler veya antihistaminikler gibi ilaçlar da kullanılabilir.
Egzamaya bağlı kaşıntıyı azaltmak için soğuk kompresler veya antipruritik kremler kullanılabilir. Bunların yanı sıra, potansiyel tetikleyicilerden kaçınmak da problemi hafifletebilir. Alerjenler, aşırı sıcak veya soğuk, stres ve kimyasal maddeler potansiyel tetikleyicilerden birkaçıdır.
Hastalığın şiddetinin arttığı durumlarda, doktorlar oral kortikosteroidler veya immün modülatörler gibi oral ilaçlar önerebilirler. Tedavi planı genellikle hastanın semptomlarına, egzama türüne ve cilt durumuna bağlı olarak kişiselleştirilir.
Egzama Bulaşıcı mıdır?
Bulaşıcı değildir. Genellikle genetik ve çevresel faktörlerden kaynaklanır ve cilt temasıyla değil, kişinin kendi vücudundaki dengesizliklerle ilişkilidir.
Egzamayı Tetikleyen Yiyecekler
Tetikleyen bazı yiyecekler arasında süt, yumurta, fındık, deniz ürünleri, soya ve buğday gibi potansiyel alerjenler bulunabilir. Ancak, her bireyin tetikleyici yiyecekleri farklı olabilir. Bu nedenle, bireysel olarak belirlenmeleri için doktor gözetiminde bir beslenme planı oluşturulması önemlidir.
Hüma Hastanesi uzmanlarına danışmak ve detaylı bilgi almak için bize ulaşın.
9 Temmuz 2024 tarihinde Hüma Hastanesi tarafından düzenlendi.